در میزگرد آنلاین با حضور مدیران فناوری و بانکی مطرح شد: اتمام عملیات مهاجرت کربنکینگ سپه و بانک‌های ادغامی تا پایان سال ۱۴۰۰

پس از حدود یک دهه، بانکداری متمرکز (کربنکینگ) بانک سپه سال گذشته در چنین روزهایی کلید خورد و بانکداری متمرکز به روش قطعی یکباره (بیگ‌بنگ) آغاز به کار کرد. در آن زمان تمامی سامانه‌های بانک سپه متوقف شده و همه اطلاعات مرتبط با مشتریان، سپرده‌ها، کارت و گواهی سپرده یکباره به سامانه‌های جدید منتقل شد. بانکی که در مرحله قبلی، از سال ۹۱ تا ۹۶ منتظر پیاده‌سازی کربنکینگ خود با شرکت خدمات انفورماتیک بود، اکنون با شرکت داتین، این مسیر را شروع کرده و به سمت نهایی شدن حرکت می‌کند.

بر این اساس، بیش از ۲۴میلیون مشتری و حدود ۴هزار شعبه در این طرح، تحت پوشش قرار خواهند گرفت. این‌ها آمار مشتریان و شعب بانک، پس از الحاق همه بانک‌های نظامی به صورت قطعی است. طبق اعلام هیات رییسه بانک سپه، تا پایان سال ۱۴۰۰، سامانه کربنکینگ در هر پنج بانک ادغامی در سپه که شامل بانک‌های انصار، مهر اقتصاد، حکمت، کوثر و قوامین می‌شود، به سامانه جامع بانکی داتین مهاجرت داده می‌شوند.

به منظور ارایه خدمات از سوی این پنج موسسه با هماهنگی سامانه جامع بانکی داتین، تصمیم گرفته شد ۲۰ سرویس اصلی مختص مشتریان شعب در بانک‌های مختلف، در قالب سامانه واسط ادغام با عنوان سمتا توسط داتین تولید شود تا هر کدام از این موسسه‌ها از طریق سامانه ESB و با اتصال به Core یا مرکز خود، ۲۰ خدمت اصلی شعبه‌محور مشتریان را در اختیار آنها بگذارند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تا پایان سال ۱۴۰۰، تمام این پنج بانک به سامانه داتین مهاجرت داده می‌شوند تا یکپارچگی کامل برای مشتریان انجام شود.

از‌ این‌رو، در شصتمین میزگرد آنلاین از سلسله نشست‌های تخصصی بانکداری و اقتصاد دیجیتال که با موضوع «مهاجرت کربنکینگ سپه؛ از آغاز تا انتها» با حضور سید مهدی حسینی عضو هیات مدیره بانک سپه، محمد نژادصداقت مدیرعامل شرکت داتین و بهزاد صفری عضو هیات مدیره شرکت رایانه خدمات امید و مدیر پروژه بانکداری متمرکز بانک سپه برگزار شد، نقش و اهمیت این رویداد بزرگ و انتقال تجربیات این مسیر که بی‌شک راهی سخت را تا رسیدن به نتیجه طی خواهد کرد، موردبحث و تبادل‌نظر قرار گرفت.

مشروح این گفت‌وگو، پیش‌روی شماست.

فایل صوتی این گفت‌وگو را از اینجا بشنوید.

نشریه دیجیتال این گفت‌وگو را از اینجا دانلود کنید.

حامی این میزگرد، هلدینگ فناوری نگاه است

• جناب صفری، با توجه به اینکه جنابعالی نقش مدیریت پروژه کربنکینگ و مهاجرت را در بانک سپه برعهده داشته‌اید، بحث را با شما شروع می‌کنیم. فکر می‌کنم ۲۰ تیر سال گذشته، روز پنج‌شنبه بود که سامانه‌های قدیمی بانک سپه به صورت کامل خاموش شد و این بانک به کربنکینگ جدید خود مهاجرت کرد. لطفا بفرمایید از آن زمان تا کنون چه اتفاقی افتاده است؟ و آیا کسب‌وکارهای سنتی و بعضا فرسوده ۹۷ ساله بانک سپه، با این تکنولوژی‌های جدید و به‌روز که مهاجرت کردید، تطبیق پیدا کرده‌اند یا خیر و وضعیت موجود چیست؟

صفری: همان‌طور که اشاره کردید قریب به یک سال از زمانی که پروژه به بهره‌برداری رسید، می‌گذرد. تا فاز بهره‌برداری، حدود ۱۸ ماه فرصت داشتیم و حدود دو ماه زودتر توانستیم تکالیف را انجام دهیم و پروژه را بهره‌برداری کنیم. در این ایام، چندین هزار نفر‌ ساعت جلسات تحلیل شکاف، موضوعات مرتبط با مباحث فنی و پرفورمنس را طی کردیم که منجر به برگزاری مانورهای متعدد شد. ۲۰تیرماه سال گذشته، زمانی که قرار شد این کار بزرگ را در صنعت بانکی و بانک سپه انجام دهیم، بارها این فرایندها را تمرین کرده بودیم که بتوانیم از پس آن برآییم که همین‌طور شد. درباره عبارت کسب‌وکارهای ۹۷ساله که اشاره شد، باید عرض کنم کسب‌وکارها و دیتا چندان ۹۷ساله نبودند. بانک سپه، طی ادوار مختلف در چرخه عمرش به‌روز شده بود اما ساختارها و فرایندهای بزرگ و قدیمی در یک بانک قدیمی قرار داشتند که کار را سخت می‌کرد. طی یک سال گذشته تا کنون، اقداماتی که انجام دادیم، بخش عمده‌ای از تکالیف قبلی ما درباره پاکسازی داده‌ها بود. طی این یک سال، موضوعات مربوط به مباحث فنی و پرفورمنس که قبلا تست کرده بودیم، تثبیت کردیم و به ثبات قابل قبولی رسیدیم. در حوزه انتقال دانش، گام‌های بزرگی برداشتیم و بخش عمده‌ای از دانش راهبری و عملیات و پشتیبانی منتقل شده است. همچنین طی یک سال گذشته، موفق شدیم تایم‌تومارکت درخواست‌های جدید از طرف نهادهای بالادستی، حاکمیتی و الزامات کسب‌وکاری بانک را به شدت کاهش دهیم. شاید شانس ما هم این بود که با توجه به اتفاقاتی که در اقتصاد و شرایط عمومی کشور رخ داد مانند ارایه تسهیلات کرونا، الزامات بانک مرکزی مانند پیاده‌سازی طرح پیچک، هریم ۲، صیاد۲، کنترل کدهای سیاح و شهاب در تراکنش‌های شبکه بانکی وغیره توانستیم همگی را در فرصت تعیین‌شده از طرف نهادهای ناظر و بانک، به بانک سپه ارایه دهیم. به‌طور خلاصه در این یک سال، خود را تثبیت کردیم تا برای بخش دوم این اَبَرپروژه که موضوع ادغام است، آماده شویم و به ثبات قابل قبولی در بانک سپه برسیم. همچنین شعب و کاربران نیز توانسته‌اند خودشان را از منظر تجربه کاربر با این سیستم وفق دهند و مشکلات‌مان در حوزه تجربه کاربری، کمتر و کمتر شده و امیدواریم به حداقل برسد. ضمنا نام سامانه، سامانه جامع بانکی امید است. از آنجا که این سامانه، بومی‌سازی‌شده برای بانک بزرگ سپه است و تاکنون هیچ‌جای دیگری در این ابعاد و سطوح، پیاده نشده، نام آن، سامانه جامع بانکی امید نامگذاری شده است.

• آقای نژادصداقت! داتین با توجه به سابقه حضور در این عرصه، تاکنون در این مقیاس برای ارایه سامانه جامع به بانک‌ها ورود نکرده است. لطفا از دیدگاه خودتان با توجه به تجربیات‌تان در این مدت، درباره ویژگی‌های منحصربه‌فرد این پروژه توضیح بفرمایید. با توجه به اینکه تعدادی درخواست از بانک مرکزی، برای تغییر در سامانه‌ها مطرح می‌شد، برنامه‌ریزی شما چطور انجام شد؟ چرا تصمیم گرفتید حداقل در پروژه بانک سپه به بیگ‌بنگ برسید؟ آیا به ریسک‌های این کار، واقف بودید و نگران این موضوع نبودید که دچار مساله جدی شوید؟

نژادصداقت: صنعت بانکی و تامین‌کنندگان آن، تعداد محدودی شرکت فعال هستند. داتین هم از شرکت‌های فعال است که قبل از آن، با پروژه‌های کوچک و بانک‌های زیر هزار شعبه کار کرده و سرویس داده بود. داتین به خاطر سابقه کوتاه‌تر، از تکنولوژی روز هم استفاده می‌کرد یا حداقل از سایر پروایدرها به‌روزتر محسوب می‌شد و الان هم همین شرایط را دارد. با این حال، پروژه سپه برای داتین، پروژه متفاوتی بود، ضمن اینکه در مناقصه‌، اسناد لازم را ارایه داده و امتیازات لازم را اخذ کرده بود. همچنین ضروری بود اسکیل‌آپ در داتین رخ دهد تا چنین پروژه‌ای انجام شود. این پروژه از ابعاد مختلف، پروژه منحصربه‌فردی برای داتین بود. اول اینکه سامانه‌ای را برای یک بانک بالای هزار شعبه با تراکنش‌های بالا، بیش از آنچه تجربه داتین بوده، باید پیش می‌برد. دوم اینکه بانک سپه، شرایطی داشت که با بعضی بانک‌های سطح کشور متفاوت است. یکی از مواردی که روی آن کار کردیم تا حل شود، نحوه پرداخت سود سپرده‌ها در بانک سپه بود. سود سپرده در این بانک، اول هر ماه پرداخت می‌شد. سود تمام سپرده‌ها یعنی ۲۰میلیون سپرده، باید شب اول هر ماه، محاسبه و پرداخت می‌شد. این اعداد و ارقام و مقیاس‌ها با آنچه قبلا داتین با آن کار کرده بود، تطابق نداشت. سوم اینکه داتین تجربه کار با سازمان‌های بزرگ را نداشت. ساختارهای بسیار مستحکم در بانک سپه و تفکیک وظایفِ بسیار مشخص در آنجا وجود داشت و در برخی موارد، در این فرایند، لازم بود خودمان را به‌روز کنیم و چیزهایی را یاد بگیریم و تجربه کنیم. میانگین سنی همکاران داتین، ۳۲سال است. این امر با ابعاد بانک سپه، سابقه مدیران و کارشناسان آن اصلا تطابق ندارد. در بانک سپه، شاید میانگین سابقه کار افراد، ۳۲سال باشد. ما به عنوان یک شرکت جوان می‌خواستیم با یک بانک بزرگ، ساختارمند و کاملا خوشنام با سابقه ۹۷ساله کاری را انجام دهیم. این موارد از اواخر سال ۹۷ که قرارداد منعقد شد تا امروز، برای ما ویژگی‌های خاصی ایجاد کرد و اسکیل‌آپی که باید رخ می‌داد تا داتین به عنوان یک شرکت کوچک با یک بانک بزرگ کار کند، قابل توجه بود. نکته کلیدی در فرایند این پروژه این بود که داتین و بانک سپه تصمیم داشتند از بسترهای نرمال سخت‌افزاری که قبلا در کشور تجربه شده بود، عبور کنند و به جای استفاده از مین‌فریم‌ها، تلاش کردند با استفاده از سرورهای کوچک و با مدل مقیاس‌پذیر پیش بروند. این موضوع نیز تجربه جدید و منحصربه‌فردی در این پروژه بود. بانک‌های دیگر روی بسترهای دیگری کار می‌کردند و تجربه اینکه ما روی بسترهای سرورهای سری اچ‌پی یا دیتابیس اوراکل کار کنیم، وجود نداشت. خوشحالیم الان در مقطعی هستیم که ضمن شکستن سد نرم‌افزار برای بانک‌های بالای هزار شعبه، سد استفاده از سخت‌افزارها را هم با کمک بانک سپه در کشور شکستیم.

• در زمینه استفاده از سخت‌افزارهای جدید مانندHP، هزینه ‌ فایده‌ منطقی‌تر شد؟

نژادصداقت: در بحث سخت‌افزار چند نکته وجود دارد. یکی متخصصان و افرادی هستند که به آنها دسترسی وجود دارد تا با آنها کار کنیم. در سری سخت‌افزار HP و مدلی که ما پیش رفتیم، دست بازتر است. در حوزه تامین‌کنندگان، تقریبا می‌توان گفت انحصار به هیچ عنوان وجود ندارد و می‌توان سخت‌افزارها را از سورس‌ها و فروشندگان مختلف راحت‌تر تهیه کرد. از همه مهم‌تر قابلیت مقیاس است. اگر امروز درباره بانک سپه با ۴هزار شعبه صحبت می‌کنیم و قرار است از ۱۳۶۷ شعبه به ۴هزار شعبه آپگرید کنیم، نیاز به سخت‌افزار و اضافه کردن یک‌سری سرورهای HP است. هرچند در این مدت، به لحاظ پرفورمنس، بهبودهایی دادیم که آپگرید آن بسیار ناچیز است و شاید بتوان از آن اغماض کرد. می‌توان گفت برای بانک سپه با ۴هزار شعبه نیز سخت‌افزار جدیدی را تامین نخواهیم کرد یا ناچیز خواهد بود. خواهشم این است بزرگان صنعت بانکی روی قابلیت مقیاس‌پذیری تمرکز داشته باشند. زمانی که قرار است محصول یا نرم‌افزار جدیدی اضافه شود یا مثلا شب عید است و تراکنش‌ها افزایش می‌یابد و مواردی مانند این نیازمندی‌ها، داشتن سخت‌افزارهای کوچک به تعداد زیاد، بسیار بهتر از یک سخت‌افزار بزرگ با تعداد کم است. این امر، سدی است که به خوبی از آن عبور کردیم. نکته مهم و منحصر‌به‌فرد دیگر در این پروژه این بود که به هرحال بانک سپه، تجربه ناموفقی در حوزه انتقال نرم‌افزار داشت و این امر، موجب شد احتیاط‌ها بیشتر شود. بانک سپه، بانکی بود که محصولاتش را با برنامه‌نویسان داخل بانک پیش‌ می‌برد ولی در این پروژه، افراد جدیدی در شرکت داتین، ادعا می‌کردند که ما می‌توانیم در کنار متخصصان بانک، نرم‌افزارهایی را ارایه بدهیم که این نرم‌افزارها می‌تواند در بانک جایگزین شود. این موضوع، شرایط خاصی را برای ما ایجاد کرده بود و در این بازه زمانی لازم بود از این شرایط عبور کنیم. برای نحوه مهاجرت مدل بانک سپه، مدل‌های مختلفی را پیشنهاد دادیم از جمله مدل‌های تدریجی، شعبه‌ای و بیگ‌بنگ. اگر از منظر یک شرکت بیرونی عرض کنم، علت اصلی انتخاب مدل بیگ‌بنگ این بود که بانک سپه با بیش از ۸۰سامانه در حال فعالیت بود. زمانی که مدل تدریجی انتخاب می‌شود باید یکپارچگی زیادی بین سامانه‌های موجود با سامانه‌ جدید لحاظ شود. اگر مدل محصول‌محور را درنظر بگیرید که سپرده‌های کوتاه‌مدت مهاجرت داده می‌شود، لازم است با سامانه‌های مشتریان، حسابداری وغیره یکپارچگی داشته باشید. اگر مدل شعبه‌ای را انتخاب کنید و بخواهید یک استان یا حوزه فعالیتی را منتقل کنید، مدل یکپارچگی‌ها متفاوت می‌شود و باید با سامانه‌های متعدد، یکپارچگی ایجاد کرد. این یکپارچگی‌ها می‌تواند منشا بروز مغایرت‌ها شود و داده متمرکزی وجود نداشته باشد. از بعد فنی، انتخاب مدل بیگ‌‌بنگ شاید یک الزام بود، چون نمی‌توانستیم یکپارچگی این همه سامانه‌ را با یک سامانه جدید انجام دهیم و کاری کنیم کل بستر بتواند کار کند کمااینکه در تجربه قبلی هم این مساله، جلو رفته بود و مغایرت‌های بسیار زیادی باقی مانده و حل‌نشده بود و تجربه ناموفق قبلی نیز وجود داشت. وقتی این مدل را انتخاب کردیم، سعی کردیم ریسک‌های آن را کاهش دهیم. ریسک‌های این مدل، بسیار زیاد است و اصلا ساده نیست. این اقدامات، کمک کرد مدل بیگ‌بنگ به شکل مناسبی اجرایی شود. ما چند دسته اقدام انجام دادیم: یکی اینکه آزمون‌هایی که باید در حوزه کارایی یا پرفورمنس انجام می‌دادیم. در این زمینه، دو شرکت، تست پرفورمنس روی محصول انجام دادند. یک شرکت اروپایی که قبل‌تر کار کرده بود و با شرکت‌های معتبر بین‌المللی دیگری، تست پرفورمنس آنها را انجام داده بود. این شرکت، محصول را از نظر کربنکینگ به‌طور خاص، تعداد اسنادی که صادر می‌شود، فشار کار، تست استرس، تست استقامت وغیره گواهی‌نامه‌هایی را صادر کرد و اطمینان اولیه را داد. دانشگاه تهران هم آزمایشگاهی دارد که در آنجا تست‌های پرفورمنس انجام می‌دادند و در زمینه سوییچ، کارت و کربنکینگ، به‌طور‌ کامل تست کردند و اطمینان دادند سامانه می‌تواند این مقدار لود را تحمل کند. در حوزه کارکردی، آزمون‌های متعددی برگزار شد. ما سه مرحله تست کارکردی داشتیم. بر اساس قرارداد، گام اول، تحلیل شکاف، گام دوم، بومی‌سازی‌ها و یکپارچگی‌ها و گام سوم آزمون‌ها بود. بعد از انجام بومی‌سازی، سه مرحله تست آلفا، بتا و گاما انجام شد. با ادبیات عام‌تر باید عرض کنم در داتین سامانه را دمو دادیم و بعد از اینکه بومی‌سازی‌های آن تمام شد، کارشناسان بانک، بومی‌سازی‌هایی را که به ما گفتند در محیط داتین مشاهده کردند. بعد از اینکه نکات‌شان را مطرح کردند، سامانه روی یک محیط برای تست (UAT) فراهم شد که در آن محیط توسط کارشناسان بانک صورت گرفت و مهر تایید گرفتیم. نهایتا قبل از بهره‌برداری، سامانه در یک شعبه نمونه تست شد. آنجا بحث این بود که مشتریان جدید، سپرده جدید افتتاح کنند اما بانک، شعبه نمونه‌ای را درنظر گرفت و سامانه را در آن شعبه راه‌اندازی و همه‌چیز را در محیط لایو، چک و بررسی کردند که آیا آن کارکردی که مدنظر بانک است، اجرا می‌شود یا خیر. بنابراین آزمون‌ها در این مسیر کارکردی هم جلو رفت.

• گویا آزمونی هم توسط شرکت هندی انجام شد برای اینکه تست انجام دهید. شنیده‌ام کار این شرکت، ارزیابی تست نبوده اما ارزیابی انجام شد و بانک هم پذیرفت در صورتی که اصلا منطقی نبود این شرکت وارد این حوزه شود. اگر ممکن است نام این شرکت و حوزه فعالیت آن را هم بفرمایید.

نژادصداقت: اجازه بدهید اسم شرکت را عرض نکنم. چون حضور ذهن ندارم که این‌ها جزو اطلاعات محرمانه پروژه است یا خیر اما به‌طور‌ شفاف باید بگویم این‌طور نبود. شرکت اروپایی که با آن تست را انجام دادیم، دو مرحله تست انجام داد. نماینده‌ای در هند داشت که گام اول تست را با نماینده آن شرکت در هند انجام دادیم و گام دوم که گام نهایی تست بود، توسط شرکت اروپایی انجام شد. این هم از نکاتی بود که شرکت اروپایی تمایل داشت اول نماینده‌اش تست را انجام دهد و اگر از این تست، عبور کردیم، با شرکت اروپایی، کار انجام شود اما طرف قرارداد اصلا شرکت هندی نبود. این شرکت، موجودیت خاصی در این ماجرا نداشت و تمام تعهدات با شرکت اروپایی بود و تست هم نهایتا طی دو مرحله با شرکت اروپایی انجام شد.

• پس این شایعاتی که مطرح می‌شود به این خاطر است که شما عملا تحریم را دور زدید.

نژادصداقت: خیر تحریم را دور نزدیم! بلکه آن شرکت اروپایی، سیاستی داشت که تست باید در دو مرحله انجام می‌شد. دفعه اول با نماینده‌اش در هند بود و دفعه دوم خودش انجام داد؛ یعنی با شرکت هندی بده‌بستان و قراردادی نداشتیم. حوزه‌ دیگری که برای ما در این فرایند مهاجرت مهم بود، مهاجرت داده بود. اینکه خود بانک سپه، داده‌ها را از سامانه‌های متعدد جمع‌آوری کرده و این داده‌ها به شکل درستی در سامانه داتین وارد شود و سپس با کارکردهایی که در سامانه داتین پیاده‌سازی شده، کار کند. این کار هم سنگین بود. بیش از ۸۰سامانه وجود داشت که دیتاهای متفاوت در جاهای مختلف بود مانند دیتای مشتریان که بعضا در چندین سامانه وجود داشت یا در حوزه چک، سه سامانه مختلف دیتا شامل جاری طلایی، چک‌های سنتی و سامانه دیگری که حتی شعبه‌محور بود، وجود داشت. در این شرایط، باید تمام دیتاها تجمیع و یک‌جا در یک قالب مشخص،‌ آورده و به داتین داده می‌شد تا آنها را وارد کند. این حوزه، بسیار زمانبر بود و برای آن نیز چند مرحله تست و آزمون انجام شد. ما یک دوره‌، داده نمونه گرفتیم؛ داده‌هایی که مخفی شده بود اما با آن می‌توانستیم دولوپ‌ها را انجام دهیم و بر این اساس، دموی مهاجرت داده‌ را در محل داتین به بانک ارایه دادیم. دو مرحله، مانور مهاجرت داده انجام شد؛ یعنی اینکه بتوانیم کل داده را در یک مرحله بگیریم و آن کل داده را به سامانه‌های داتین منتقل کنیم. مرحله دیگر بحث زمان‌بندی‌ها بود. مثلا پلن این بود که روز پنج‌شنبه ساعت ۱۲ظهر، سامانه‌های بانک را قطع کنیم، داده‌ها از سامانه‌های بانک استخراج شود و به سامانه داتین تحویل شود. همه این‌ها زمان‌بندی داشت و ما یک مانور انجام دادیم. به‌طور‌ مثال اطلاعات مشتریان، ۵۰دقیقه طول می‌کشد، اطلاعات سپرده‌ها، دو ساعت طول می‌کشد یا نظایر آن. همه این‌ها در بسترهای زمان‌بندی وجود داشت و ثبت شده بود. همچنین نقاطی که طولانی یا کوتاه شده و نیاز بود بهبود داده شود، مشخص می‌شد. این مانورها به ما کمک می‌کرد ببینیم در هر ساعتی قرار است چه اتفاقی رخ دهد. دوست دارم روی این مانورها تاکید کنم چون کار، خیلی سنگین بود و برای آینده، آموزنده و قابل استفاده است. درنظر بگیرید بر اساس فرایندی که ترسیم شده بود بعضی دیتاها چون باید توسط پیمانکاران متعدد استخراج می‌شد، در قالب سی‌دی، دی‌وی‌دی، هارد یاغیره توسط ماشین پول‌رسان به محل دیتاسنتر منتقل می‌شد. البته منظورم از دیتاسنتر قبلی بانک به دیتاسنتر جدید است. اینکه ماشین پول‌رسان چه ساعتی کار را تحویل می‌گیرد و چه ساعتی کار را تحویل می‌دهد، مهم بود. تمام این مانورها انجام شد تا بدانیم در هر ساعتی چه اتفاقی باید بیفتد و آن مسیری که باید در روز مهاجرت طی شود، حداقل قبل از آن، یک بار تست صورت گیرد. البته فقط این یک مانور نبود و چندین مرحله مانور داشتیم. اولین مانور این بود که از هر شعبه یک کاربر به سامانه وصل شود و سناریو را اجرا کند. مرحله دیگری داشتیم که سه کاربر وصل شوند و مانوری داشتیم که کل بانک بیاید اما این مرحله، شکست خورد و به اهداف‌مان نرسیدیم. سامانه، نکات پرفورمنسی داشت و مجبور شدیم دوباره مانور را تکرار کنیم. وقتی مانور نهایی و تمام کنتر‌ل‌ها انجام شد، بانک به این اطمینان رسید سامانه می‌تواند به مرحله بهره‌برداری برسد. دو نکته آخر هم درباره اقداماتی که موجب شد ریسک بیگ‌بنگ را کمتر کنیم، عرض کنم. یکی اینکه در حوزه خودپردازها و کیوسکی، در مواردی که می‌توانستیم، کار را زودتر شروع کردیم. مثلا انتقال خودپردازها به کیوسک‌ها قبل‌تر انجام شده و سوییچ داتین به عنوان یک پذیرنده در بانک، به بهره‌برداری رسیده بود و خودپردازها به آن متصل شده بودند و کار پذیرندگی بانک را انجام می‌دادند. با این حال، باز هم حجم کار زیادی برای شب مهاجرت باقی ماند و طبق پلن جلو رفتیم. همچنین برای ریسک‌های بعد از بهره‌برداری نیز به‌خصوص در حوزه آموزش فکر شده بود تا همکاران بانک بتوانند با سامانه جدید کار کرده و سرویس‌دهی کنند. یکی از اتفاقاتی که در این پروژه به صورت یکتا و یونیک در صنعت بانکی کشور رخ داد، این بود که برخی همکاران بانک پاسارگاد به مدت سه هفته در محل شعب بانک سپه حضور داشتند تا یادگیری حین کار بین همکاران بانک سپه رخ دهد. این تعامل بین بانک سپه و بانک پاسارگاد انجام شد و ۳۰۰نفر از همکاران بانک پاسارگاد در شعب شاخص بانک سپه مستقر شدند وعملا آموزش ضمن کار رخ داد، هرچند آموزش‌ها قبلا انجام شده بود و ۱۱هزار نفر پرسنل بانک، آموزش دیده و در مانورها، سناریوها را دیده بودند و حداقل چندبار اقدامات انجام‌شده در شعبه را تست کرده بودند. با این حال، درایت بانک سپه و تعامل با بانک پاسارگاد، به اجرای بعد از پروژه نیز کمک کرد.

• پارسال زمان مهاجرت کربنکینگ، یک میزگرد در این زمینه برگزار کردیم که قرار بود این فرایند مهاجرت مستندسازی شود و به عنوان یک تجربه خوب در اختیار نظام بانکی قرار گیرد. امیدوارم این اتفاق افتاده باشد. با توجه به اظهارات آقای نژادصداقت ما هنوز بانک‌های بزرگی را داریم که نیازمند مهاجرت هستند اما ترس دارند که این مهاجرت به چه شکل اتفاق بیفتد. آقای دکتر حسینی! امسال طبق دستوری که هیات رییسه بانک سپه داده، بقیه بانک‌های ادغامی هم باید به سامانه جدید کربنکینگ مهاجرت کنند. تا الان یک سال از مهاجرت core بانک سپه سپری شده و نقاط قوت و چالش‌های آن را ارزیابی کرده‌اید. بزرگ‌ترین چالش و نقاط برجسته‌ای که این مهاجرت می‌تواند برای بانک‌های ادغامی داشته باشد، چیست؟ این اتفاق، چگونه می‌تواند با کمترین دردسر و مشکل، پیش ‌برود؟

حسینی: با توجه به اینکه درباره مهاجرت بانک‌های ادغامی، سوالی را مطرح کردید، مقدمه‌ای درباره طرح ملی ادغام عرض کنم. طرح ملی ادغام بانک‌های نیروهای مسلح در بانک سپه، بر اساس رویکردهای سطح کلان کشور به‌ویژه دستور مقام معظم رهبری درباره خروج نیروهای بانکی از فعالیت‌های بانکی و نیز مدل بانک مرکزی با رویکرد تحول در نظام بانکی و بهبود ترازنامه‌ای برخی بانک‌ها با الحاق آنها به یک بانک بزرگ، صورت پذیرفت. شاید جالب باشد که این ادغام بعد از تجربه‌ای که در آمریکا انجام شد، بزرگ‌ترین ادغام نظام بانکی در دنیا محسوب می‌شود. این بزرگ‌ترین ادغام هم از منظر تعداد بانک‌هایی است که به یک بانک منتقل شدند و هم از منظر حجم دارایی‌های و بدهی‌هایی است که ارزش‌گذاری و به بانک دیگر منتقل شد و دومین تجربه ادغام در نظام بانکی دنیا تلقی می‌شود. بانک سپه بعد از این ادغام که طی دو سال گذشته، ظرفیت مدیریتی و کارشناسی بسیار ویژه‌ای از مجموعه بانک سپه و بانک‌های ادغامی به خود اختصاص داد، به بزرگ‌ترین بانک نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است. در شرایط کنونی، سهم بازار بانک سپه به حدود یک پنجم نظام بانکی رسیده و با دارا بودن ۴هزار شعبه و بیش از ۴۵هزار نفر نیروی انسانی، بزرگ‌ترین مجموعه بانکی کشور را در بانک سپه شاهد هستیم. این اقدام یک ماراتن بسیار بزرگ تلقی می‌شود و باید از همراهی بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و ستاد کل نیروهای مسلح تشکر کنیم. همزمان با اینکه اجرای طرح ادغام را طی دو سال گذشته پیش می‌بردیم، هیات مدیره بانک سپه این ریسک را پذیرفت و با توجه به اینکه برای مدیریت این ریسک، تدابیری اندیشیده بودیم، همزمان با ادغام، مهاجرت کربنکینگ را هم که بزرگ‌ترین مهاجرت سیستمی کشور بود و دوستان ابعادی از آن را تصویر کردند، انجام دادیم. اکنون درباره سامانه‌ای صحبت می‌کنیم که اطلاعات ۳۵میلیون مشتری، ۴۲میلیون سپرده، ۴۹میلیون کارت و بیش از ۳میلیون تسهیلات جدید روی این سامانه، بارگذاری شده و در حال ارایه عملیات است. حتما تایید می‌فرمایید سامانه‌ای که بیش از ۴۰میلیون سند آرتیک صادر می‌کند و در بخش سوییچ و کارت نیز روزانه بیش از ۱۲میلیون تراکنش انجام می‌دهد، به لحاظ سایز و ابعاد، کار بزرگی برای طراحی، استقرار، مهاجرت و بهره‌برداری از آن صورت گرفته است. خوشبختانه بانک سپه، بستری را فراهم کرد که متخصصان حوزه IT‌ و بانکی با هم بتوانند تجربه جدیدی را در به‌کارگیری تکنولوژی‌های نو و زیرساخت‌های فنی متناسب‌سازی‌شده برای استقرار یک سامانه کربنکینگ در سطح بزرگ رقم بزنند. در این مسیر، همکاران بخش‌های فنی مختلف در مجموعه IT‌ بانک سپه، شرکت رایانه خدمات امید به عنوان مجری اختصاصی و مجموعه شرکت داتین به عنوان تامین‌کننده سامانه فعالیت کردند. در این زمینه به تست‌های پرفورمنس هم اشاره شد. فقط این نکته را اضافه کنم که طرف قرارداد برای تست‌های پرفورمنس یک شرکت اروپایی بود و با توجه به اینکه لازم بود سخت‌افزاری که برای انجام تست‌های پرفورمنس مدنظر قرار گرفته، در جایی تعبیه شده باشد، مجموعه‌ای در شرکت هندوستانی، این زیرساخت فنی را در اختیار داشت و با دسترسی‌های ریموتی که مجموعه‌ شرکت‌های اروپایی به آن زیرساخت داشتند، عملا توانستند در مرحله اول تست‌های پرفورمنس را انجام دهند و در مرحله دوم نیز نتایج نهایی تست‌ها را ارایه کنند. زیرساخت ما امروز سه ویژگی خاص دارد؛ اول اینکه زیرساخت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری متناسب‌سازی‌شده با یک بانک بزرگ است. دوم اینکه مدل کسب‌وکاری بعد از تحلیل شکاف بومی‌سازی‌شده، در تناسب با مدل کسب‌وکاری بانک سپه به عنوان یک بانک تجاری دولتی است. سوم دربرداشتن کامل‌ترین و جدیدترین ضوابط و مقررات ابلاغی از جانب بانک مرکزی به عنوان نهاد رگولاتور است. به نظر می‌رسد هم ابعاد، هم کارکردها و هم اتفاقاتی که برای بهینه‌سازی فرایندها انجام شده، در نوع خود بی‌نظیر است و همان‌طور که اشاره کردید همکاران بنده نسبت به مستندسازی و ثبت تجربیات‌شان اقدام کردند که امیدواریم در زمان مناسب، به صورت مدون و یکپارچه تجمیع شود. درخصوص مهاجرت بانک‌های ادغامی در این مرحله عرض کنم به هرحال طرح ادغام دو گام اساسی داشت؛ گام نخست، انتقال بود که در سال گذشته صورت گرفت و با ارزش‌‌گذاری دارایی‌ها و بدهی‌های این بانک‌ها و با برگزاری مجامع ادغام و انجام مراتب حقوقی و پرداخت ارزش ویژه سهامداران صورت گرفت. در آن گام، کربنکینگ‌های این بانک‌ها را حفظ کردیم و با سامانه واسط که ESB نام گرفت، سعی کردیم خدمات را یکپارچه کنیم؛ به‌گونه‌ای که وقتی مشتری به هرکدام از شعب بانک سپه مراجعه می‌کند، چه شعبی که قبل از این، بانک سپهی بودند و چه شعبی که متعلق به پنج واحد ادغام‌شده بود، با درج کدملی روی سامانه ESB، این امکان فراهم می‌شد که تمامی حساب‌ها را در این شش بانک ملاحظه کند و بتواند عملیات دریافت و پرداخت، انتقال وجه و عملیات ساتنا و پایا را بدون اینکه هزینه جدید پرداخت کند، انجام دهد. تعداد ۱۷خدمت به عنوان خدمات یکپارچه مدنظر قرار گرفت و با توجه به اینکه این ۱۷خدمت، امکان ارایه خدمات پرکاربرد را فراهم می‌کرد، دغدغه‌ای از بابت اینکه گام اول را انجام دهیم، نداشتیم. در گام دوم که یکپارچگی است و الان آن را تجربه می‌کنیم، پنج پروژه در حوزه فناوری اطلاعات برای آن تعریف شده و مطالعات عمیقی روی آن صورت گرفت. پروژه نخست که شاید از منظر فعالان حوزه IT‌ جالب باشد، بسط استقرار سامانه جامع بانکی امید در قالب کلاینت‌ها در تمامی شعب واحدهای ادغامی بود. ما با توجه به اینکه اقدامی برای ایجاد شبکه اختصاصی در کل ۴هزار شعبه بانک انجام دادیم، این امکان را فراهم کردیم کلاینت سامانه کربنکینگ سپه که در سال گذشته استقرار پیدا کرده بود، این بار امکان بهره‌برداری از آن در تمام واحدهای ادغامی فراهم شود. برای این منظور، طبق پلن، سامانه کر امید، در گام اول در مجموعه کوثر و مهر اقتصاد، در گام دوم در مجموعه قوامین و حکمت و در گام سوم در مجموعه انصار و ثامن، تا پایان سال جاری، امکان بهره‌برداری خواهد داشت. با این اتفاق، شرایط به‌گونه‌ای فراهم می‌شود که مشتریان علاوه بر خدماتی که در بستر کر این بانک‌ها دریافت می‌کنند، تمامی خدمات را در بستر کر سپه نیز به صورت همسان دریافت کنند. ما علاوه بر ۱۴۰۰شعبه سپه، طی دو ماه اخیر، یعنی از ابتدای خرداد تا امروز، ۸۳۰شعبه مجموعه مهر اقتصاد و کوثر را به این سامانه متصل کردیم و کلاینت کربنکینگ سپه در این مجموعه‌ها نیز قابل بهره‌برداری شده و بهره‌برداری از کر سپه به عنوان پروژه نخست که استقرار کلاینت بوده، در مجموعه قوامین و حکمت، طی دو ماه آینده و در مجموعه انصار و ثامن، طی چهار ماه آینده، انجام خواهد شد. همزمان با آن، پروژه مهاجرت‌ATMهای بانک‌های ادغامی به سوییچ بانکی امید را خواهیم داشت؛ به‌گونه‌ای که این بار تمامی این بانک‌ها در حوزه شبکه شتاب از طریق سوییچ امید که در سال گذشته، بهره‌برداری شد، فعالیت خود را در حوزه کارت انجام خواهند داد. این فعالیت که با مهاجرت مرحله‌ای‌ATMها شروع می‌شود، بدون تعویض کارت‌ها و تغییر رمزها در حال انجام است و به ترتیب و توالی ذکرشده، مهاجرت‌ATMهای بانک‌ها صورت می‌گیرد. همزمان با بهره‌برداری از کلاینت امید در این بانک‌ها، سه پروژه نیز تعریف شده است. پروژه نخست که مردادماه بهره‌برداری می‌کنیم، مهاجرت داده‌های مجموعه‌های کوثر و مهر اقتصاد است و در مهرماه، مهاجرت داده‌های قوامین و حکمت را به عنوان پروژه چهارم داریم و در دی‌ماه، مهاجرت داده‌های انصار و ثامن را خواهیم داشت. با این کیفیت، این بار یک سامانه کربنکینگ جامع و یکپارچه در مجموعه شش بانکی ادغامی شامل بانک سپه و پنج بانک دیگر را بهره‌برداری خواهیم کرد که در نوع خود، سامانه ویژه و بی‌نظیری را با این کیفیت رقم خواهد زد. ابتدا مهاجرت داده‌های منابع و سوییچ کارت انجام می‌شود و مهاجرت داده‌های تسهیلات، بر اساس کیفیت این پرونده‌ها و میرا بودن بر اساس دوره زمانی، گام به گام صورت می‌گیرد. درخصوص تسهیلات، تمامی پروند‌ه‌های جدید اعتباری بر بستر سامانه جدید ارایه خواهد شد.

• یک مزاح هم داشته باشم. غیر از اینکه عملا شرکت رایانه خدمات امید در این پروژه، سامانه جامع بانکی را به نام خودش ثبت کند، چه اقداماتی در این حوزه انجام داده و چه برنامه‌ای در ادامه این فرایند مدنظر است؟

صفری: ابتدا عرض کنم جای آقای آرانی خالی است. ایشان به عنوان مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید باید در این میزگرد حضور داشتند که به دلیل کسالت، بنده به نیابت از طرف ایشان اینجا حضور دارم. درخصوص نقش شرکت رایانه خدمات امید باید عرض کنم چند سال پیش وزارت اقتصاد، سندی را درخصوص بانکداری دیجیتال منتشر کرد. در آنجا به این موضوع پرداخته شد که بر اساس مدل‌های جهانی گارتنر، یک مدل سه‌وجهی پیشنهاد شده که در آن سند نیز موجود است. در این مدل، یک مثلث است که ضلع اصلی آن بانک یا بهره‌بردار سامانه، در ضلع دیگر، تامین‌کننده و در ضلع بعدی، مجری اختصاصی قرار دارد. در این حوزه، شرکت رایانه خدمات امید، نقش مجری اختصاصی را برعهده گرفت. ۱۰۰درصد سهام شرکت امید متعلق به بانک سپه است و بانک، این ماموریت را در این زمینه برای ایفای نقش مجری اختصاصی به شرکت رایانه خدمات امید واگذار کرد. این شرکت، وظایف مختلفی را در طی اجرای پروژه برعهده داشت و بعد از آن، در زمینه بهره‌برداری نیز وظایفی دارد. در طی اجرای پروژه، شرکت رایانه خدمات امید به نوعی مدیریت پیمان را انجام می‌داد. همچنین کل موضوع کربنکینگ در قالب یک طرح، مطرح شد که طرح جامع بانکداری متمرکز در بانک، مستقر بود و جناب آقای شیخی، این طرح را راهبری می‌کردند و چند پروژه زیرمجموعه این طرح بود. پروژه آموزش، تامین و تجهیز و پروژه اصلی که بانکداری متمرکز بود، با تصمیم اولیای بانک در شرکت رایانه خدمات امید مستقر شد. ما در این شرکت، نوعی مدیریت پروژه را برعهده داشتیم و افراد و اجزای پروژه در شرکت مستقر بودند و پروژه را مدیریت می‌کردند. نکته بعدی، چابک بودن شرکت است. اصلا هدف بانک‌های بزرگ و حتی بانک‌های کوچک، از تشکیل شرکت‌های حوزه فناوری، همین است که در بانک‌هایی با مقیاس بزرگ و دولتی، بیشتر خودش را نشان می‌دهد. در بانک‌های بزرگ به‌خصوص دولتی، قوانین و مقرراتی وجود دارد که برای پروژه‌های این‌چنینی، مقداری دست‌وپاگیر است. نکته بعدی فرایندهاست. این موارد، ذیل حوزه چابک‌سازی است. فرایندها بعضا بسیار پیچیده و زمانبر است و مناسب یک پروژه چابک نیست. مورد دیگر نیروی انسانی است که متوسطِ سن بالاست و باید در برخی جاها از نیروهای انسانی جوان‌تر با دانش به‌روزتر استفاده شود. این‌ها همگی بستری بود که شرکت رایانه خدمات امید در نقش مجری اختصاصی طرح برعهده داشت. نکته بعدی که در اظهارات آقای نژادصداقت هم به آن اشاره شد، استقرار مرکز داده اصلی بانک سپه بود که بعد از اجرای پروژه و هنگام بهره‌برداری در شرکت رایانه خدمات امید مستقر شد و تجهیز و راه‌اندازی زیرساخت‌ها و بسترهای سخت‌افزاری مناسب و شبکه‌ای که باید در بانک، خدمات را برعهده گیرد، در شرکت رایانه خدمات امید مستقر می‌شد. لذا توسعه دیتاسنتر، استقرار و تامین تجهیزات و نصب و راه‌اندازی برعهده شرکت رایانه خدمات امید بود. موضوع بعدی به عنوان یکی از نکات افتراق این پروژه، انتقال دانش است. با توجه به سوابقی که در صنعت بانکی در این پروژه‌ها داشته‌ام، به جرات می‌توانم عرض کنم کمتر پروژه‌ای است که در آن به انتقال دانش به این وسعت پرداخته شود. یکی از وظایف مهم شرکت رایانه خدمات امید در ادامه راه این است که دانشی که در این حوزه تولید شده از شرکت داتین تحویل بگیرد و آن را بومی‌سازی کند و در ادامه خدمات به بانک سپه، این خدمات را شرکت رایانه خدمات امید ارایه کند. بنابراین وظیفه و ماموریت انتقال دانش در راستای اینکه میزان وابستگی بانک سپه در کر بیزنس خود به شرکت‌های دیگر کمتر شود، برعهده شرکت رایانه خدمات امید گذاشته شده است. نکته آخر درخصوص شرکت رایانه خدمات امید، برعهده گرفتن نقش راهبر و پشتیبان سامانه است و در ادامه راه، این نقش را از طریق ابزارها و فرایندهای تعریف‌شده مانند ITIL برعهده داریم و پشتیبانی بانک سپه را در شرکت رایانه خدمات امید در حوزه‌های مختلف انجام می‌دهیم.

• جناب نژادصداقت، مستحضر هستید کر مفهومی فراتر از نرم‌افزار مدیریت، حساب و سوییچ است و دربرگیرنده ماژول‌هایی مانند حسابداری، مدیریت مالی، مدیریت خزانه، وجوه نقد، تراز و صورت‌های مالی است. آیا در حال حاضر چنین ماژول‌هایی را در بانک سپه راه‌اندازی کرده‌اید؟ و آیا بعد از مهاجرت نهایی، فرایندهای مدیریتی و مالی بانک، سیستمی خواهد شد؟ یعنی تراز صورت‌های مالی به صورت اتوماتیک با عنوان یک ماژول از کر استخراج می‌شود یا خیر؟ جسارتا برای اینکه به برخی از شایعات حول و حوش این پروژه، پایان دهید، اجازه بدهید این شایعه را نیز مطرح کنم که برخی معتقدند به خاطر مغایرت‌هایی که وجود دارد در وضعیت موجود، هیچ‌چیز به صورت اتوماتیک و ماژولار از کر استخراج نمی‌شود و حتی الان تراز مالی بانک سپه به صورت دستی استخراج می‌شود! لطفا پاسخ این شایعه را نیز بفرمایید.

نژادصداقت: درباره بخش اول درست می‌فرمایید. سامانه‌هایی که الان باید در یک بانک وجود داشته باشد تا بتواند کار کند، وسیع و متعدد است. خوشبختانه بانک سپه، در قرارداد منعقدشده، فارغ از مباحث کربنکینگ ریالی، ارزی سوییچ، کارت، مدرن، اینترنت‌بانک، موبایل‌بانک، تلفن‌بانک، سامانه‌های تحلیلی، پولشویی، ذینفع واحد و… که جزء قرارداد است، تمام سامانه‌هایی که یک بانک نیاز دارد تا بتواند کار کند، مدنظر قرار داده است. نکته دیگر بحث سامانه‌های ERP بانکداری است؛ یعنی سامانه‌هایی که تدارکات و پشتیبانی، منابع انسانی، حقوقی، وصول مطالبات و… بتوانند با آن کارکنند و بانک بتواند مدیریت منابع را پیش ببرد. این در حالی است که شاید بسیاری از بانک‌ها، ERP ندارند و مسائل متعددی در حوزه منابع انسانی و حقوق و دستمزد دارند. با این حال، پکیجی که کامل تدارک دیده شده، بر اساس یک برنامه زمان‌بندی در بانک به بهره‌برداری می‌رسد. گام اول حوزه منابع بود و به تریتب سایر گام‌ها هم جلو خواهد رفت. درباره بخش دوم سوال شما، باید عرض کنم در حال حاضر گام انجام‌شده در حوزه منابع و تسهیلات جدید است. ما هنوز مهاجرت داده تسهیلات قبلی را انجام نداد‌ه‌ایم اما هر تسهیلات جدیدی که از ۲۰ تیرماه ۱۳۹۹ در بانک، تعریف می‌شود، همگی در سامانه‌های جدید تعریف می‌شود. بنابراین باید جاهایی ترازی از سامانه داتین گرفته شود و با تراز سامانه‌های قبلی در حوزه تسهیلات، تجمیع گردد. در این زمینه نیز سامانه بیلان بانک طراحی شد که فایل‌ها را از سامانه‌های مختلف می‌گرفت و تجمیع می‌کرد. موردی که شما اشاره می‌کنید بیشتر به این حوزه برمی‌گردد که در برخی موارد نیاز به تلفیق و تجمیع تراز، نیاز است و برای تجمیع از سامانه بیلان بانک استفاده می‌شود اما هر سامانه با توجه به دیتاهایی که در داخل خودش وجود دارد، به‌طور‌ خاص تراز خود را می‌دهد و مغایرتی هم وجود ندارد. آنچه درباره مغایرت گفتید، صحیح نیست و در طول یک سال گذشته، مغایرت خاصی نبوده است.

• بله ممنون. البته این سوالات طرح می‌شود تا اگر در حواشی پروژه، نکاتی وجود دارد، با پاسخ شفاف شما و سایر دوستان، این شایعات و شبهه‌ها برطرف شود و شاهد شنیدن چنین موضوعاتی نباشیم. عموما در پروژه‌های مهاجرت، مباحث چالش‌برانگیز، تسهیلات و تعهدات حساب‌های موقت، بستانکار و بدهکار، حساب‌های واسط، حساب‌های تسویه حاکمیتی مانند ساتنا، پایا، چکاوک و… مطرح است. بانک‌هایی که فرایند مهاجرتی‌شان را انجام می‌دهند، سال‌های دراز با آن دست به گریبان هستند و گرفتار بحران مغایرت و سرفصل‌های باز ناشی از مهاجرت می‌شوند. آیا در پروژه مهاجرت، راهکاری برای این موضوعات، اندیشیده شده است؟ آیا شما از این گرفتاری‌ها داشته‌اید یا خیر؟!

حسینی: اگر اجازه بفرمایید ابتدا درخصوص سامانه‌های حاکمیتی نکاتی را عرض کنم. در این زمینه، جلسات منظمی با مجموعه بانک مرکزی و شرکت خدمات انفورماتیک، طی دو ماه گذشته برگزار کردیم و برنامه مهاجرت را در اختیار آنها قرار دادیم. در اینجا باید از آقای دکتر محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، آقای محمدبیگی در اداره نظام‌های پرداخت، مجموعه شرکت خدمات انفورماتیک، جناب آقای مهندس نجفی و آقای دکتر کریم‌زادگان تشکر کنم. بنا به ماموریتی که در سطح ملی به عنوان طرح ادغام تعریف شده، بدنه کارشناسی و لایه‌های میانی این نهادها، در این جلسات حضور دارند. ما پلن تمام سامانه‌های حاکمیتی در فرایند مهاجرت را طراحی کردیم. درخصوص سامانه‌های ساتنا، پایا، چکاوک، صیاد، بیش از ۳۲ سامانه حاکمیتی تعریف کردیم که وضعیت مشتری، تراکنش‌ها و تسویه‌های درون‌بانکی و بین‌بانکی را مشخص می‌کند. البته در این مسیر، در بانک سپه باید یک‌سری توسعه‌های فنی را به لحاظ نر‌م‌افزاری و یک‌سری وب‌سرویس‌ها را برای اینکه بتوانیم پایداری ارایه خدمات در سامانه‌های حاکمیتی را داشته باشیم، انجام دهیم، چون شش مجموعه قرار است با یک عنوان بانکی در سیستم‌های حاکمیتی کار کنند. تا الان اینها به عنوان مهر اقتصاد سابق، کوثر سابق، قوامین سابق و سایر بانک‌ها، در ذیل بانک سپه در سامانه‌های حاکمیتی شناسایی می‌شدند اما این بار باید تمام اینها با عنوان بانک سپه شناسایی شوند. در سامانه‌های حاکمیتی، بانک مرکزی و شرکت خدمات باید یک‌سری توسعه‌های نرم‌افزاری انجام دهند و در سمت بانک سپه نیز همین‌طور. البته در سامانه‌های کربنکینگ سایر بانک‌های کشور برای اینکه بتوانند این خدمات را به مشتریانی که مراجعه می‌کنند، ارایه نمایند، نیز باید توسعه‌های محدودی صورت گیرد. ما برای اینکه ارایه خدمات به مشتریان مختل نشود، با جلسات فشرده با بانک مرکزی و تعاملات و توافقات، این پلن را طراحی کردیم. طی روزهای گذشته، شعب بانک سپه با کدینگ تعیین‌شده برای تمامی ۴۰۰۰ شعبه در سمت بانک مرکزی تعریف شدند. بانک‌ها با وب‌سرویس‌هایی که حوزه نرم‌افزار بانک مرکزی تهیه کرده، می‌توانند این‌بار، شعب بانک سپه را با نام و ذیل عنوان بانک سپه، سرچ و مشتریان نیز می‌توانند خدمات خود را دریافت کنند. نکته دیگر اینکه در حوزه کارت، با توجه به اینکه این پنج بانک به عنوان زیربین اصلی سپه تعریف می‌شوند، در شبکه شتاب، کار بسیار راحت‌تری خواهیم داشت و مشتریان می‌توانند تمام خدمات کارتی را مانند گذشته با همان کارت، شماره کارت، شماره حساب‌های قبلی و کدرمزهایی که به عنوان یوزرنیم پسوردها در اختیارشان قرار دادیم، دریافت کنند. درخصوص فعالیت‌های که در درون بانک سپه و بین سامانه‌های این شش بانک باید صورت گیرد، تجربه قبلی مهاجرت سپه را نیز داشتیم. همان‌طور که اشاره کردید یک‌سری حساب‌های واسط ویژه در دو طرف بین کر قبلی این پنج مجموعه و کر جدید سپه ایجاد می‌کنیم و عملا در مجموعه کوثر، مهر، قوامین، حکمت و انصار (که مجموعه ثامن هم در درون انصار قرار دارد)، حساب‌های واسط ویژه ایجاد می‌شود. این حساب‌ها، سمت مقابلی در کر سپه دارند و تسویه‌های بین این حساب‌ها صورت می‌گیرد و در دی و بهمن سال جاری که کلیه مهاجرت‌ها به لحاظ دیتایی تمام شده، کارکرد این حساب‌های واسط ویژه نیز به پایان می‌رسد. بنابراین می‌توانیم ‌از سال ۱۴۰۱، مجموعه یکپارچه و انسجام‌یافته‌ را در کنار هم بر روی یک بستر فنی داشته باشیم که در یک GL متمرکز نیز تسویه حساب آنها صورت می‌گیرد و خدمات خود را به عنوان یک بانک واحد یکپارچه به مردم ارایه می‌دهند.

• احتمالا مغایرت‌هایی زمان انتقال و مهاجرت وجود داشته اما ظاهرا مغایرت سنگینی نبوده که کار را دچار مساله کند. آیا تجربه این‌چنینی در این فرایندها داشته‌اید؟

حسینی: برای اینکه این مغایرت‌ها مدیریت شوند، یک‌سری کارت‌های جمع تولید شد. این کارت‌ها، هم در سرفصل سپرده و تسهیلات برای آن بخش از داده‌هایی که مهاجرت داده شده و هم در ذیل این سرفصل‌ها، تولید و مرحله به مرحله، پایش شد. این بار حوزه‌های بازرسی، حسابرسی و مالی بانک سپه نیز حضور جدی داشتند و ضمن اینکه دقت می‌شد، مغایرتی شکل نگیرد با این حال در موارد معدود که مغایرت دیده می‌شد، سعی بر این بود بر اساس همین کارت‌ها، این مغایرت‌ها برطرف شود و خوشبختانه با وجود حجم بالای دیتا و گردش مالی، مغایرت جدی در فرایند مهاجرت نداشتیم.

• بعد از اینکه قرار شد شش بانک در یک کربنکینگ، جمع شوند، صحبت‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه بانک سپه قرار است شش کر داشته باشد شامل پنج کر برای پنج بانک ادغامی و یک کر برای خود بانک سپه. آیا این موضوع را تایید می‌فرمایید؟ یا اینکه بعد از انجام مهاجرت به صورت کامل، شش کر قدیمی، خاموش خواهد شد؟ البته سال گذشته شنیدم سامانه‌ای که توسط داتین برای بانک‌های موجود طراحی می‌شود، شش جزیره به صورت کر است که این شش جزیره به همدیگر در کر اصلی، متصل می‌شوند و سرویس‌های خود را ارایه می‌دهند. لطفا فرایند این موضوع را به‌طور‌ شفاف بفرمایید.

صفری: البته آقای دکتر حسینی در این زمینه، نکاتی را فرمودند. ما در حوزه منابع و سوییچ کارت، بعد از استقرار دو کلاینت از سامانه جامع بانکی امید در شعب واحدهای ادغام‌شونده، برهه‌ای فرصت می‌دهیم تا شعب به صورت دستی، مشتریان مهم و ویژه خود را فراخوانی و آنها را به صورت دستی منتقل کنند. موضوعیت دستی منتقل کردن هم این است که بانک مرکزی، الزاماتی دارد که اخیرا بانک‌ها شروع به اجرای آن کرده‌اند مبنی بر نداشتن بیش از یک حساب جاری در یک بانک. شما فرض کنید یک مشتری در بانک مهر اقتصاد، حساب جاری داشته باشد و الان در مهاجرت، با این چالش قانونی مواجه می‌شود که مثلا قبلا یک حساب جاری در سپه داشته و الان در مهر اقتصاد دارد و نیازمند همسان‌سازی است. به شعب فرصت داده می‌شود اهم این موارد را مدیریت کنند. بعد از آن، در حوزه منابع، مهاجرت داده اتفاق می‌افتد. منابع شامل سپرده‌ها، چک، سوییچ و کارت است. البته از آنجا که تسهیلات، یک سیستم میرا است و هرچه از عمر آن می‌گذرد، حجم آن کاهش پیدا می‌کند و تمام می‌شود، در مرحله اول تسهیلات آورده نمی‌شود. در حوزه سوییچ و کارت هم آقای دکتر حسینی اشاره کردند به صورت زیربین بانک سپه قرار می‌گیرند و در منابع نیز مهاجرت به صورت دستی و سپس کامل و سیستمی انجام می‌شود. بنابراین تا زمانی که تسهیلات، زنده است، آن کرها می‌مانند و این‌طور برنامه‌ریزی شده که بعد از آوردن منابع، سوییچ، کارت و انتقال کامل تسهیلات، آن کرها هم خاموش می‌شوند اما این امر بدین معنا نیست که ما حداقل در حوزه منابع و پرداخت یا همان سوییچ و کارت، شش کر یا شش جزیره مستقل داشته باشیم. شایعه‌ای که اشاره کردید بعد از سامانه سمتا یا ESB دقیقه  ایجاد شد که این شش کر هرکدام کار خود را انجام می‌دهند و از طریق یک گذرگاه سرویس سازمانی، با همدیگر صحبت می‌کنند. این شرایط، وضعیت فعلی است اما در وضعیت آتی پروژه ادغام، بعد از انتقال داده‌ها به سامانه جامع بانکی امید، کر آن بانک‌ها خاموش خواهد شد به جز تسهیلاتی که عرض کردم و برای آن هم برنامه داریم چون تسهیلات، شرایط خاصی دارد اما تسهیلات جدید، مشتری جدید، کارت جدید و دسته چک جدید، همگی در سامانه جامع بانکی امید، ارایه خدمت می‌دهد.

• بخشی از سوال بعدی بنده را آقای صفری پاسخ دادند. جناب نژادصداقت! اگر شما تمایل داشتید کامل‌تر پاسخ دهید. موضوع تسهیلات با توجه به دغدغه مشتریان خرد در فرایند ادغام بسیار مهم است. این موضوع را چگونه مدیریت می‌کنید و آیا تسهیلات نیز در فرایند ادغام جابه‌جا می‌شود یا خیر؟ البته آقای صفری اشاره کردند در وضعیت موجود، جابه‌جا نمی‌شود و به محض اتمام کار، اتفاق جدیدی رخ می‌دهد. همچنین بفرمایید در زمینه موضوع بانکداری بین‌الملل و بانکداری ارزی در فرایند ادغام چگونه برنامه‌ریزی شده و آنجا قرار است چه کارهایی انجام شود؟

نژادصداقت: اجازه بدهید این سوال را پایه‌ای‌تر جواب بدهم. ما از روز اول که طرح مهاجرت را در بانک سپه و بانک‌های ادغامی مطرح کردیم، این بحث را داشتیم که اولویت‌ها را چگونه تنظیم کنیم و بر اساس کدام اولویت‌بندی پیش برویم. با توجه به نگاه درست بانک سپه، آنجایی که مشتری، بیشتر در تعامل با بانک است، باید مهاجرت را به سرعت انجام داد تا مشتری، حس تغییر را در جاهایی در فرایند مهاجرت نگیرد و در بخش‌هایی بگیرد؛ یعنی متوجه شود مثلا بانک سپه به لحاظ فناوری، به‌روز شده است. این نگاه از ابتدای پروژه برقرار بود. مبتنی بر این نگاه، اولویت‌بندی ما به این صورت بود که در حوزه منابع شامل سوییچ، کارت، سپرده، سود و مشتریانی که مراجعه می‌کنند، فرکانس ارتباط مشتریان با بانک بسیار زیاد است و باید در اولویت نخستِ هرگونه مهاجرت قرار گیرند. اولویت دوم، تسهیلات است. چون مشتریان خرد وجود دارد و خصوصا در بانک سپه، تسهیلات قرض‌الحسنه یا تسهیلات خاص مانند کرونا به تعداد بسیار زیاد مطرح است، در اولویت دوم مهاجرت است و کمتر از حوزه منابع، در تعامل با مشتری قرار دارد. بخش سوم حوزه‌های ستادی و مسائل مربوط به آن بود مانند ERP که در اولویت سوم قرار می‌گیرد و بخش آخر، بحث ارزی است. در بحث ارزی با توجه به شرایط تحریمی، هر بانکی، قواعد، شرایط و فرایندهای خاص خود را دارد. سامانه‌های داتین در بانک‌های مختلف طرف قرارداد در حوزه ارزی کار می‌کنند و هرکدام از این بانک‌ها، نگاه خاص و فرایندهای متفاوتی برای پاسخ دادن به نیازهای ارزی مشتریان دارند. به همین دلیل، حوزه ارزی، یک سامانه خاص محسوب می‌شود و در اولویت‌بندی ما، در اولویت آخر است. همین مصداق و مدل برای بانک‌های ادغامی نیز حاکم است. آنچه برای سال جاری برنامه‌ریزی کرده‌ایم، ابتدا در حوزه منابع است که بیشترین تعامل با مشتریان وجود دارد مانند بانکداری مدرن، اینترنت‌بانک و مسائلی که مشتریان بانک‌های ادغامی معترض هستند، مثلا چرا هنگام کارت به کارت از بانک سپه به بانک انصار در شبکه ATM، کارمزد کم می‌شود؟ اینها گلایه‌های بحقی است که مشتریان دارند و باید ابتدا این مسائل حل شود. بنابراین تمام تلاش ما این است که در سال جاری، حوزه منابع بانک‌ها یا واحدهای ادغامی را تمام کنیم و با برنامه‌ای که دکتر حسینی فرمودند، دی‌ماه، مرحله آخر انجام شود. سپس به پایان سال می‌رسیم که بسیار سنگین است. چند بانک با همدیگر ادغام شده‌اند و صورت‌های مالی که باید دربیاید و بستن حساب‌های پایان سال در سال ۱۴۰۰، کار ساده‌ای نیست و پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های خاص خود را دارد. بعد از گذشت پایان سال، به ترتیب حوزه تسهیلات و ارزی را دنبال خواهیم کرد. البته در سال جاری، دو پروژه موازی دیگر هم داریم. یک پروژه، در حوزه مهاجرت داده‌های تسهیلات قبلی بانک سپه است. الان یک سال است تسهیلات جدید در سامانه‌های جدید ثبت می‌شود اما برخی تسهیلات که در سامانه قبلی بودند و عمر آنها بیش از یک سال باقی مانده، باید مهاجرت داده آن انجام شود. اقداماتی مانند تکمیل دیتا‌پایه اولیه بوده که همگی انجام شده و ان‌شاءالله از مردادماه، مهاجرت تسهیلات قبلی، عقد به عقد، عقد به قرض‌الحسنه، عقود مبادله‌ای، به ترتیب، جلو می‌رود و تا پایان سال تمام می‌شود. پروژه موازی بعدی، بخش‌هایی از سامانه ERP داتین است مانند ماژول اموال و دارایی‌ها. الان مسائل متعددی در حوزه اموال و دارایی‌های واحدهای ادغامی وجود دارد که باید لیست شود تا بتوانند در ستاد بانک سپه مدیریت داشته باشند. ضمنا تدارکات و پشتیبانی نیز انجام خواهد شد و سال آینده به دنبال گام‌ها و پروژه‌های بعدی خواهیم رفت.

• یکی از دوستان در گروه پرسیده‌اند: مشتریان در سامانه‌های بانکداری الکترونیک مانند اینترنت‌بانک، بعد از مهاجرت، یک سپرده کوتاه‌مدت خواهند داشت یا تجمیع سپرده‌های کوتاه‌مدت در بانک‌های ادغامی و سپه یا سپرده‌های متفاوت؟

حسینی: همان‌طور که اشاره شد طی دو ماه گذشته، خوشبختانه توانستیم ۸۳۰ شعبه جدید به مجموعه ۱۴۰۰ شعبه که سامانه کربنکینگ سپه در سال گذشته استقرار پیدا کرده بود، متصل کنیم. عملا در این وضعیت، در حال حاضر، امکان دریافت خدمات از تمام سپرده‌های قبلی وجود دارد. بعد از مهاجرت، در حوزه سپرده‌هایی که در بستر بانکداری الکترونیک روی آنها کار می‌شود یا سپرده‌هایی که به صورت متمرکز، برای فرد در حوزه بانکداری الکترونیک فعالیتی انجام نمی‌شود، با نگاه مشتری‌محوری به این کیفیت عمل خواهد شد که مشتری، فعلا در سامانه اینترنت بانک خود، تمامی سپرده‌ها را با همان کارت قبلی و یوزرنیم و پسوردهایی که داشته، خواهد داشت. ما طی فرایندی به مرور بر اساس فعال بودن آن حساب یا اظهار تمایل مشتری که کدام حساب را با چه گردشی نگهداری کند، آن حساب‌ها را برای وی نگه‌ ‌می‌داریم و مابقی حساب‌ها را بر اساس درخواست مشتری غیرفعال می‌کنیم. بنابراین همان‌طور که آقای صفری اشاره کردند، نه تنها بانک سپه بلکه تمام بانک‌ها، الزام بانک مرکزی را دارند که هر مشتری از عناوین سپرده‌های اصلی باید یک حساب داشته باشد اما در بانک سپه، بنا نداریم این کار را یک‌باره و همزمان با فرایند مهاجرت اجرایی کنیم بلکه به مرور انجام می‌‌شود و کماکان اگر مشتریان در فضای اینترنت‌بانک خود بخواهند سپرده‌های قبلی خود را حفظ کنند و عملیات کارت به کارت یا هر نوع عملیات دیگر انجام دهند، این امر امکان‌‌پذیر است؛ یعنی وقتی این بار اینترنت‌بانک سپه را باز می‌کنند، آیکونی دارد که می‌توانند سپرده‌ها و کارت‌های خود را در بانک‌های شش‌گانه انتخاب کنند. بنای ما بر این است که اطلاعات رمز و کارت را حفظ کنیم تا مشتریان بتوانند با همان اطلاعات، انتقال وجه را انجام دهند. به مرور با رعایت دستورالعمل بانک مرکزی و با درخواست خود مشتری و به انتخاب وی، نسبت به یکسان‌سازی حساب‌ها اقدام خواهیم کرد. پس برای شروع فرایند مهاجرت و طی دوره زمانی موردنظر، مشتریان می‌توانند تمامی حساب‌های قبلی‌شان را داشته باشند و در فضای اینترنت‌بانک و موبایل‌بانک با همان یوزنیم و پسوردهای قبلی، روی همان حساب‌های‌شان، عملیات بانکی، انتقال وجه و نظایر آن را انجام دهند. ما بنا داریم در شعبی که سامانه سپه در قالب آن کلاینت‌ها بالا می‌آید، به مرور، ارایه خدمات در کرهای قبلی این بانک‌ها را متوقف کنیم؛ یعنی عملا بر اساس اینکه کدام سرویس آماده ارایه است، باید پیش برویم. وقتی کر سپه را در این شعب بالا می‌آوریم، باید انطباق‌هایی به لحاظ سخت‌افزاری با دستگاه‌های پی‌سی، پرینترکارت‌ها و کارتخوان‌ها صورت گیرد. بنابراین زمانی که امکان ارایه این خدمات باشد، خدمات را در بستر کرهای قبلی متوقف می‌کنیم تا زمان مهاجرت دیتا برسد و طبق برنامه‌زمان‌بندی که قبلا اعلام کردم، مرداد، مهر و دی انجام خواهد شد. این برنامه زمان‌بندی، بستگی به این دارد که در سمت بانک مرکزی، شرکت خدمات و سایر بانک‌‌ها نیز تقسیم کار صورت گیرد و پیمانکاران همراهی کنند تا طبق زمان پیش برویم. به هرحال از طرف بانک سپه، تمام تلاش بر این است که این اتفاق در زمان‌بندی مقرر صورت گیرد.

• فرض کنید بنده در بانک حکمت مانده ۲ میلیونی، در بانک سپه هم در حساب کوتاه‌مدت، مانده ۵ میلیونی و در بانک انصار هم یک حساب کوتاه‌مدت ۴ میلیونی دارم. بعد از این مهاجرت، قصد دارم پولم را از اینترنت‌بانک به اندازه مجموع مبلغ حساب کوتاه‌مدت در سپه مثلا به اندازه کل ۱۱ میلیون منتقل کنم. در این حالت، وضعیت چگونه است؟ آیا باید در هرکدام از حساب‌هایم جداگانه این اعداد را منتقل کنم یا این امکان دیده شده که یک‌جا بتوانم انتقال دهم؟

حسینی: حساب‌ها بر اساس کد یونیک مشتری مهاجرت داده می‌شوند. فرایند مهاجرت ما این‌گونه است که با کد ملی، و شماره مشتری در تمام مجموعه‌های کر سپه، یونیک می‌شوید. بر این اساس به حساب‌هایی که الان در سپه دارید، حساب‌های حکمت، قوامین، مهر، انصار و کوثر اضافه می‌شود. این امر، بیانگر وجوه تمایز نسبت به مهاجرت قبلی است.

• یکی از نکات این مهاجرت، تنوع سرویس‌ها و خدمات است. به نظر می‌رسد سرویس‌های بانکداری الکترونیک مانند خودپردازها از اولویت بالایی برخوردارند. با توجه به مدل کسب‌وکار خودپرداز در بعضی از بانک‌های ادغامی مانند انصار و کوثر، شنیده شده حدود ۳۰۰۰ دستگاه خودپرداز تراکنشی دارند و در اختیار مردم است اما این دستگاه‌ها با توجه به نوع سیستم عامل و نرم‌افزار موجود، امکان اتصال به سامانه داتین ندارند. نکته دیگر اینکه در زمینه خودپردازهای تراکنشی، شبهاتی وجود دارد. افرادی که از این دستگاه استفاده می‌کنند، تراکنش‌های فیک زیادی به واسطه درآمدی که می‌توانند برای خودشان ایجاد کنند، انجام می‌دهند. در اینجا، تکلیف بانک سپه چیست؟ شنیده‌ام قرار است بانک سپه این ۳۰۰۰ دستگاه را رها کند و خودش در سامانه جدید سرویس ندهد و اعلام کند این دستگاه‌ها به سمت بانک‌هایی بروند که می‌توانند سرویس بگیرند و عملا مشتریان این حوزه از سبد سرویس‌های بانک خارج می‌شوند. ماجرا چیست؟

صفری: موضوع دستگاه‌های خودپرداز خودگردان، ابعاد مختلفی دارد. حدود ۳۰۰۰ دستگاه فقط به موسسه کوثر سابق اختصاص دارد و حدود ۳۰۰۰ دستگاه دیگر در بانک انصار سابق است که جمع آنها حدود ۶۰۰۰ دستگاه خودپرداز خودگردان است. یکی از ابعاد این موضوع، جنبه بیزینسی و کسب‌وکاری است. بیزینس خودپردازهای خودگردان، چون درآمدشان را از طریق پذیرندگی کسب می‌کنند برای بانک‌هایی مناسب و به صرفه است که به سوییچ بانک‌هایی متصل شود که آنها در زمینه صادرکنندگی، توسعه‌یافتگی کمتری داشته باشند. مثلا بانک‌هایی با شعب کمتر و مشتریان کمتر، به لحاظ کسب‌وکاری، برای این بیزینس مناسب هستند. بانک سپه، بعد از این ادغام، یک پنجم یا ۲۰ درصدِ صنعت بانکی در حوزه‌های مختلف است. طبیعتا در حوزه صادرکنندگی و کارت نیز تعداد زیادی کارت دارد. از منظر کسب‌وکاری، از سوی شرکت‌های طرف قرارداد محاسباتی انجام شده ‌ که نه رد می‌کنم و نه تایید ‌ مبنی بر اینکه احتمال دارد با توجه به گستردگی حجم کارت‌هایی که در صنعت، بعد از ادغام ایجاد خواهد شد، حدود ۳۰ درصد درآمد خودپردازهای مشارکتی کاسته شود؛ به این معنا که احتمال آمدن یکی از کارت‌های سپه روی دستگاه‌های خودپرداز سپه افزایش می‌یابد. همین موضوع، موجب شده شایعاتی در این صنعت مبنی بر این موضوع، مطرح شود و بعضا تشخیص دادند دستگاه‌های خود را به سوییچ سایر بانک‌ها که تعداد شعبه کمتری دارند، مهاجرت بدهند و متصل شوند. موضوع دیگر این است که این دستگاه‌ها به شدت خطرپذیر هستند و فراد و تراکنش‌های فیک روی آنها زیاد است. بانک سپه نیز با توجه به الزاماتی که از سمت نهادهای بالادستی دارد و وابستگی به نهادهای نظامی بعد از ادغام، روی این موضوع حساس است و تلاش می‌کند الزاماتی وضع کند که جلوی فراد و تراکنش‌های فیک را بگیرد و این الزامات را به پذیرندگان دستگاه‌های خودپرداز ابلاغ کند. لذا این دو موضوع، یعنی بیزینس و تراکنش‌های فیک، در کنار هم موجب شده بانک سپه تصمیم بگیرد این حوزه را ساماندهی کند. این ساماندهی در صنعت به این صورت تلقی شده که بانک سپه قرار است این حوزه را رها کند در حالی که اصلا این‌طور نیست. ما الزاماتی را در بانک سپه وضع خواهیم کرد که دستگاه‌های خودپرداز خودگردانی که قرار است سرویس بدهند و به سوییچ بانک سپه، متصل باشند، از این الزامات تبعیت کنند. طبیعی است به شرکت‌های پیمانکار، پذیرندگان و کسانی که این الزامات را رعایت نکنند، اجازه داده نخواهد شد به سوییچ بانک سپه متصل شوند. در خصوص اینکه این ATMها مشکل فنی برای اتصال دارند، اصلا این‌طور نیست. الان ATMهای خود بانک، بدون خودگردان‌ها، هر برندی که فکر کنید، داخل آن وجود دارد اعم از GRG، NCR، وینکور، ایسکام، بنکیت، هیوسانگ که همگی متصل می‌شوند. شرکت‌هایی که ATMهای خودگردان می‌آورند، بعضا دستگاه ریفربیش را از ترکیه و جاهای دیگر وارد می‌کنند و سرویس می‌دهند. نکته این است که پروتکل ارتباطی ما با دستگاه‌ها، پروتکل ان‌دی‌سی پلاس است و هر شرکت، پیمانکار و دستگاهی که بتواند بر اساس این پروتکل، به سوییچ بانک سپه متصل شود، با رعایت الزاماتی که عرض کردم، می‌تواند خدمات بدهد و بانک سپه این حوزه را ساماندهی خواهد کرد. بنابراین اصل شایعه، غلط است و موضوع، ساماندهی است نه رهاشدگی.

• یک نکته در اظهارات شما وجود داشت. اگر الزاماتی بگذارید که عملا این ۶۰۰۰ دستگاه با بانک دیگری وارد قرارداد شوند، اتفاقی که می‌افتد این است که شما در ماجرای کارمزد صادرکنندگی در شتاب باید کارمزد پرداخت کنید؛ یعنی عملا کارت بانک سپه به دستگاه سایر بانک‌ها می‌رود و شما مجبور هستید کارمزد آن را بدهید. حذف ۶۰۰۰ خودپرداز از ناوگان بانک سپه، شما را دچار مساله کسب‌وکاری نمی‌کند؟ به هرحال این موضوع، می‌تواند درآمدی برای شما ایجاد کند اما اگر شما الزامات سخت‌گیرانه لحاظ کنید و شرکت‌ها مجبور به مهاجرت به بانک دیگری باشند، فکر می‌کنم نگرانی درآمدی یا هزینه‌ای برای شما ایجاد کند.

صفری: ما قصد نداریم این بیزینس را جمع کنیم و تصمیم بگیریم ۶۰۰۰ دستگاه جمع‌ شود. الزاماتی وجود دارد که سخت‌گیرانه نیست. دو سه نهاد، الزاماتی را وضع کرده‌اند. مثلا نیروی انتظامی برای استقرار دستگاه‌ها الزاماتی دارد و ما مقید هستیم این الزامات رعایت شود، مثلا دستگاه، دوربین داشته باشد، از دستگاه‌های آنتی اسکیمینگ وEPP استفاده شود و نظایر آن. البته ممکن است بانک‌ها به خاطر موضوعات درآمدی از این الزامات کوتاه آمده باشند اما ما ناگزیر از اجرای الزامات هستیم و مدت‌هاست در صنعت بانکی این موضوعات مطرح است، هرچند از آن چشم‌پوشی شده باشد با این حال، ما به خاطر شرایط سال‌های اخیر کشور، نمی‌توانیم از آن چشم‌پوشی کنیم. ضمن اینکه برخی از اینها شرکت‌های طرف قرارداد بانک‌های ادغامی بودند که بعضا خودشان تصمیم گرفتند به خاطر بیزینس کسب‌وکاری و طرح موضوع کاهش ۳۰ درصدی درآمدشان از سوییچ بانک سپه مهاجرت کنند که  تصمیم بیزینسی خودشان بوده و ما هم چاره‌ای برای این کار نداریم. طبیعتا بانک، بزرگ و به قول معروف، اسکیل‌آپ می‌شود و تعداد کارت‌ها زیاد خواهد شد. البته بنده تحلیل ۳۰ درصد را قبول ندارم اما به هرحال مطرح شده است. در مجموع بانک سپه، تصمیم ندارد از این بیزینس خارج شود اما الزاماتی دارد که قطعا سخت‌گیرانه نیست.

• جناب حسینی! صدای شما در سوال قبلی، قطع شد و پاسخ کامل را نداشتیم. فرض کنید بنده در بانک ملت، دو حساب کوتاه‌مدت و یک حساب قرض‌الحسنه دارم اما همه آنها در بانک ملت و موجودی‌ها هم متفاوت است و از هرکدام که قصد داشته باشم به صورت جداگانه، پول را منتقل می‌کنم. با توجه به ادغامی که شکل می‌گیرد، البته فرمودید همه با یک کد ملی به یک حساب می‌آید، اما بحث من این است که برای انتقال وجهی که از موجودی خودم انجام می‌دهم، آیا باید وارد تک‌تک حساب‌های سپرده‌ خودم در بانک‌هایی که قبلا حساب داشتم، شوم یا اینکه اینها می‌تواند تجمیع شود تا کل موجودی را مثلا خرید یا به حساب دیگری منتقل کنم؟

حسینی: با توجه به اینکه این سامانه، مشتری‌محور است، هیچ لزومی ندارد به حساب‌های مختلف وارد شوید بلکه در همان بستر ارتباطی، اعم از موبایل‌بانک، اینترنت‌بانک و شعبه، با کد CIF تمام حساب‌ها قابل رویت است و حتی می‌توانید در بستر موبایل‌بانک‌تان، با کد مشتری که وارد می‌شوید، حساب‌ها را رویت نمایید و نقل‌ و انتقال بین حساب‌ها یا خرید از هرگونه کارت یا حساب‌تان را انجام دهید. بنابراین لزومی ندارد به تک‌تک حساب‌ها وارد شوید و با کد مشتری، همه این حساب‌ها، لینک و یکپارچه می‌شوند. درخصوص سوالی که از آقای صفری مطرح کردید هم یک نکته عرض کنم. درباره ATMهای خودگردان یا شخصی، در بانک سپه تصمیم گرفتیم این بیزینس را ادامه دهیم. برای تداوم آن، بانک مرکزی الزاماتی دارد که تقریبا سه هفته پیش، مجددا به صورت تاکیدی، این الزامات را به شبکه بانکی ابلاغ کرد. ما برنامه‌ای را برای ساماندهی و رعایت مرحله‌ای این الزامات داریم؛ یعنی بنا بر این نیست که اگر یک ATM شخصی تمام آن الزامات را پاس نکرد، ما آن ATM را از اتصال به سوییچ بانک برحذر داریم. برخی الزامات، پایه هستند که مقید می‌کنیم آنها را رعایت کنند و برای برخی دیگر زمان‌بندی می‌دهیم؛ یعنی آنها را به سوییچ سپه مهاجرت می‌دهیم و بر اساس زمان‌بندی مشخصی از آنها انتظار داریم الزامات فنی و امنیتی را رعایت کنند. ضمن اینکه با توجه به اینکه اسکیل‌آپ صورت می‌گیرد، برای اینکه این بیزینس برای دارندگان ATMهای شخصی، حاشیه سود مناسب داشته باشد، در مدل کارمزدی‌مان نیز به نفع دارندگان این ATMها، در حال بازنگری‌هایی هستیم که هم برای آنها سودآوری داشته باشد، هم الزامات را رعایت کنند و هم بانک سپه بتواند انتظار درآمدی و هزینه‌ای را بهینه کند. بنابراین رعایت الزامات به صورت تدریجی و مرحله‌ای با توجه به اولویت‌بندی‌هایی که انجام خواهد شد، صورت خواهد پذیرفت. به نظر می‌رسد با توجه به حجم تراکنش‌هایی که بر روی سوییچ بانک سپه صورت خواهد گرفت، دارندگان این ATMها، با تغییر در مدل کارمزدی، نیز بتوانند کماکان بیزینس خود را با اتصال به سوییچ سپه ادامه دهند.

• برگردم به ماجرای قبلی حساب‌های متعدد. مثلا الان در وضعیت موجود که هم مشتری بانک سپه و هم مشتری بانک انصار هستم، اگر انتقال وجه داشته باشم، کارمزد کم می‌شود یا چون سوییچ‌ها یکی نیست، به سمت شتاب می‌رود و به بنده کارمزد تعلق می‌گیرد؟

حسینی: ما آن کارمزدی که بین داخل بانک‌ها مثلا انصار و سپه است، با تغییراتی که در سوییچ‌ها و کرها داده‌ایم، صفر کردیم. یک‌سری کارمزدهایی سمت شتاب است که ادامه دارد. البته مکاتباتی با بانک مرکزی انجام شده و درخواست کردیم که این هزینه متوجه ما نباشد. بخشی که متوجه مشتری بوده، برخی بانک‌ها که به شتاب ۷ متصل بوده‌اند، توانسته‌اند صفر کنند. یکی از بانک‌های ما هنوز به شتاب ۷ متصل نشده و یکی هم به تازگی متصل شده، تا آن زمان، دریافت می‌شد اما با مهاجرت سوییچ‌ها، آن بخش شتابی بانک مرکزی هم صفر خواهد شد.

• خب به موضوع انتقال دانش و نگهداری داده‌کاوی سامانه‌های حاکمیتی می‌رسیم. طبق قرارداد با شرکت داتین، همه اینها قرار است به شرکت رایانه خدمات امید منتقل شود. لطفا بفرمایید فرایند این موضوع از چه زمانی شروع می‌شود و در حال حاضر چه اتفاقاتی افتاده است؟

حسینی: در کلیات موضوع عرض کنم که چون بانک سپه، بانک دولتی است، ما از منظرحاکمیت فناوری اطلاعات با انتقال دانش فنی، یک‌سری اهداف کلیدی را دنبال می‌کنیم. چند مورد از این اهداف را عرض می‌کنم: اول بهبود جایگاه رقابت‌پذیری بانک، دوم کاهش وابستگی به عملکرد تامین‌کننده، سوم افزایش سرعت در ارایه خدمات به مشتریان، چهارم کاهش هزینه‌های عملیات و پشتیبانی از محصولات و خدمات، پنجم بهبود کیفیت خدمات در بستر سامانه امید و ششم کاهش ریسک‌های امنیتی در حفظ و نگهداری اطلاعات مشتریان. با این اهداف شش‌گانه، هیات‌ مدیره بانک سپه تصویب کرد انتقال دانش فنی در چارچوب قرارداد شرکت داتین با شرکت رایانه خدمات به مجموعه امید و از این مسیر، به بانک سپه منتقل شود. رویکرد ما در انتقال دانش فنی، اول خرید حق امتیاز بهره‌برداری از نرم‌افزار کر بود که ابعاد راهبری و پشتیبانی عملیات را پوشش می‌داد و دوم تاسیس شرکت مشترک در حوزه API Banking بود که بُعد توسعه را پوشش می‌داد و این کارسازی‌ها انجام شده است. ما در چارچوب کلان تدوین‌شده که مبنای عمل برای انتقال دانش فنی قرار خواهد گرفت، دامنه انتقال دانش فنی به شرکت رایانه خدمات را در چهار بعد راهبری، پشتیبانی، عملیات و توسعه و در ذیل حوزه‌های نرم‌افزار، شبکه، سخت‌افزار و امنیت مشخص کردیم. سطوح انتقال دانش فنی بر اساس مدل بلوم مشخص شده است. در این مدل، شش سطح انتقال دانش فنی را داریم و بسته به نوع سامانه‌ها و حوزه‌هایی که در آن دامنه انتقال دانش فنی مدنظر قرار خواهد گرفت، سطوح انتقال دانش فنی در بانک سپه و رایانه خدمات مشخص شده‌اند. مثلا مشخص شده در بعد راهبری، سطح انتقال دانش فنی در حوزه نرم‌افزار، سطح ۳ یا ۴ مدل بلوم است و یا در سطح توسعه مشخص شده مثلا در بانک، در حوزه امنیت، سطح انتقال دانش فنی، ۳ یا ۴ باشد و مثلا در شرکت امید در حوزه توسعه و امنیت، سطح انتقال دانش فنی، حداقل ۴ تا ۶ باشد. بنابراین سطح انتقال دانش فنی بر اساس مدل بالا، کاملا مشخص شده که شامل سطوح شش‌گانه یعنی سطح به‌یادسپاری، سطح فهم، سطح کاربرد، سطح تحلیل، سطح نقد و ارزیابی و سطح خلق مفاهیم جدید است. بنابراین در هریک از حوزه‌های چهارگانه نرم‌افزار، شبکه، سخت‌افزار و امنیت و در آن ابعاد چهارگانه راهبری، پشتیبانی، عملیات و توسعه، سطح انتقال دانش فنی را مشخص کردیم. همچنین ذینفعان انتقال دانش فنی در بانک سپه به تفکیک ابعاد یادشده، مشخص شده و یک‌سری مستندات و ابزارهای لازم برای انتقال دانش فنی نیز تعیین شده است. مثلا مشخص شده در حوزه نرم‌افزار، کجا ابزار لازم را مستندات فنی دانسته‌ایم، کجا مستندات کاربری و کجا ابزارهای پشتیبانی، مانیتورینگ و محیط تست دانسته‌ایم یا در حوزه سخت‌افزار مشخص کردیم لیست مستندات و ابزارهای لازم برای انتقال دانش فنی کدام است. بر این اساس، یک برنامه ۱۸ ماهه برای انتقال دانش فنی در چهار گام مدنظر قرار گرفته که گام اول استخراج دانش فنی، گام دوم ترکیب یا تجمیع دانش‌های فنی مختلف، گام سوم درونی‌سازی دانش فنی و گام چهارم اشتراک‌گذاری دانش فنی است. بر این اساس، چارچوب کلی مدل انتقال دانش فنی کاملا تدوین شده است. این مدل کاملا بومی است و به نظر بنده شاید با این کیفیتی که الان بانک سپه در چارچوب آن مدل سه‌گانه گارتنر پیگیری ‌می‌کند، تجربه مشابهی وجود ندارد. این چارچوب کلی مدل انتقال دانش فنی برای اولین بار اتفاق می‌افتد که در حال مستندسازی آن هستیم و گام به گام در قالب چهار مرحله‌ای که عرض کردم، فرایند انتقال دانش فنی در دستورکار واحدهای مختلف قرار دارد که صورت خواهد پذیرفت.

• دوستان در گروه تذکر درستی دادند. بر این اساس، ماشین‌های بانکی در شبکه داریم که به آن خودگردان می‌گویند اما ATMهایی که در اختیار افراد عادی است، به عنوان ATMهای تراکنشی جا افتاده است. این توضیح را عرض کردم تا این دو مورد از هم تفکیک شود و اصطلاحات واژگان تخصصی این حوزه به خطر نیفتد. چون تعدادی شرکت داریم که به صورت خودگردان می‌فروشند و فردا اینها در این زمینه، دچار آسیب نشوند!

حسینی: درست می‌فرمایید. خودگردانی از منظر شخصی بودن آن است و اینکه خود فرد، مدیریت ATM را انجام می‌دهد اما به هر حال، با توجه به عنوان جدید خودگردان برای دستگاه‌های الکترونیک، می‌توان همان عنوان تراکنشی را به کار برد.

• درخصوص خودگردان‌ بودن ATMهای تراکنشی توسط افراد شاهد هستیم که هفت هشت کارت برای خودشان پیدا می‌کنند و بعد از برداشت، دوباره پول را به ATM برمی‌گردانند که تعداد تراکنش زیاد شود. یک بخش خسران نظام بانکی، همین ATMهای تراکنشی است و عدد هزینه فیک تولید می‌شود اما بانک‌ها، هزینه آن را پرداخت می‌کنند و بخشی به بانک‌ها و بخش دیگر به دوستان فعال در این حوزه برمی‌گردد. جناب صفری! با توجه به اینکه حوزه انتقال دانش، نگهداری و… در آینده کاملا به تیم حضرتعالی منتقل می‌شود لطفا بفرمایید در حال حاضر، چه اتفاقاتی در این زمینه، در داتین و رایانه خدمات امید، رخ داده است؟

صفری: جناب دکتر حسینی، توضیحات کاملی درباره چارچوب انتقال دانش و سطوح آن ارایه دادند. تا مقطعی که در آن قرار داریم، یعنی از ۲۰ تیر سال گذشته، پشتیبانی را در سه لایه تعریف کردیم. لایه ۱ و ۲، لایه سطح پایه‌ای هستند البته لایه ۲ پشتیبانی عمیق‌تری دارد و لایه ۳ همان توسعه‌ای است که آقای دکتر اشاره کردند. از آنجایی که ما سورس را از داتین خریداری نکردیم، لذا در زمینه دانش توسعه، در قالب مشارکت در یک شرکت API Banking این کار را انجام می‌دهیم. از این سه لایه، لایه ۱، طی یک سال گذشته منتقل شده و مراحل پایانی خود را به سر می‌برد و در فاز انتقال دسترسی‌ها هستیم. لایه ۲ هم شروع شده و شاید حدود ۵۰ درصد پیشرفت داشتیم. اینها در حوزه پشتیبانی است. در حوزه راهبری و عملیات نیز کارهای ابتدایی صورت گرفته و تیم‌ها تجهیز شده‌اند. بخشی هم وجود دارد که شاید نتوان تلقی انتقال دانش از آن داشت و بیشتر، بحث تحویل سامانه است که حوزه زیرساخت و شبکه، حوزه پایگاه داده و دیتامدل است. در این زمینه هم در حال برگزاری جلسه هستیم که بعد از اینکه مستندات و متدلوژی انتقال، نهایی شود، آنها را نیز استارت خواهیم زد. برنامه ما ۱۸ ماهه است و در یک برنامه‌ریزی مناسب این اقدامات انجام می‌شود. آنچه امروز تقریبا به‌طور‌ کامل منتقل شده، پشتیبانی لایه ۱ است و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال، لایه ۲ و عملیات راهبری و زیرساخت را نیز تکمیل کنیم.

• جناب نژادصداقت! به عنوان آخرین سوال، پروژه سپه، پروژه بزرگی برای داتین بود و تجربیات ارزنده‌ای کسب کردید. در این رابطه، تعدادی بانک بزرگ در کشور داریم که با کربنکینگ‌های خود دچار مساله هستند. یکی از دلایلی که میزگرد هفته گذشته را در هفته‌نامه عصر ارتباط منتشر کردیم، این بود که یکی از شرکت‌هایی که سرویس کربنکینگ می‌دهد، به نسبت خدماتی که مشتریان دریافت می‌کنند، چابک نیست و انجام کارها به خاطر گرفتاری‌های آن شرکت، طول می‌کشد. یکی از نگرانی بانک‌های بزرگ این است که به سمت کربنکینگ جدید بیایند اما این کربنکینگ، نتواند مسائل آنها را حل کند و هزینه‌های زیادی داشته باشد. سوال شفاف بنده از شما این است که آیا در وضعیت کنونی، با توجه به تجربیات‌تان، آمادگی دارید با سایر بانک‌های بزرگ وارد همکاری شوید یا تمام ظرفیت داتین بر روی پروژه بانک سپه متمرکز است و امکان اینکه به پروژه جدیدی در مقیاس بانک سپه وارد شوید، برای شما امکان‌پذیر نیست؟ همچنین اگر جمع‌بندی و نکات پایانی مدنظر دارید، بفرمایید.

نژادصداقت: ما در کشور، چند تامین‌کننده نرم‌افزار داریم و این تامین‌کنندگان نرم‌افزار، شرکت‌هایی هستند که طی سال‌های متمادی با وجود شرایط تحریمی و عدم دسترسی به متخصصان و حتی عدم برخورداری از دوره‌های آموزشی کامل و جامع توسط تامین‌کنندگان خارجی مانند اوراکل و اچ‌پی، توانسته‌اند نظام بانکی ایران را از بعد فناوری در شرایط مطلوب و معقول نگه‌دارند. اینها داشته‌ها و سرمایه‌های ملی هستند. شرکت‌هایی مانند خدمات، توسن و داتین، شرکت‌های ارزشمندی هستند که حفظ و تقویت آنها، کار مهم و وظیفه همه افراد است. اگر داتین توانست طی دو سه سال اخیر، خودش را از بانک‌های کوچک‌‌تر و کمتر از هزار شعبه به بانک‌های بالای هزار شعبه برساند و تا پایان سال تلاش می‌کند با بانک بالای ۳۰۰۰ شعبه نیز کارکند، بیانگر اشتیاق داتین و شرکت‌های ایرانی به توسعه است. ضمن اینکه تاکید می‌کنم داتین، فوق‌العاده مشتاق است که با بانک‌های بزرگ دیگر، وارد تعامل شود و این تعامل، می‌تواند در سطوح مختلف، با مدل‌های جدید و انتقال دانش با عنوان‌هایی مانند شرکت واسط، مجری اختصاصی و همه مدل‌هایی که در بانک سپه به خوبی بنیانگذاری شده یا مدل‌های جدیدتر همکاری کند و اصلا این‌گونه نیست که سقف و محدودیتی برای بیزینس خود قائل شود. برای این کار هم داتین طی سال گذشته و سال‌های قبل، خود را توسعه داده و ظرفیت‌سازی کرده است. ما طی یک سال گذشته، تعداد همکاران را از ۷۰۰ نفر به هزار نفر رسانده‌ایم و ظرفیت ایجاد کردیم که پروژه سپه، نقطه شروع باشد نه نقطه پایان و بتواند به بازارهای بزرگ‌تر برسد و سپس با بازتر شدن شرایط بین‌المللی به بازارهای خارج از ایران فکر کند. در این مسیر تلاش‌های زیادی شده است. تصور نکنید در طول یک دو سال گذشته، تمام منابع خود را بر سر پروژه بانک سپه مصرف کرده‌ایم و کار دیگری انجام نداده‌ایم. اصلا این‌طور نبوده است. طی این مدت، توسعه سرمایه انسانی، ساختارسازی، خرید ساختمان، تجهیز دیتاسنتر جدید، برخورداری از دیتاسنتر ۴۰ رک و خریداری دیتاسنتر ۶۰ رک را داشته‌ایم تا بتوانیم به بانک‌هایی که به صورت اجاره نرم‌افزار از ما سرویس می‌گیرند، سرویس بدهیم. دیتاسنترهای داتین، الان ظرفیت ۱۰۰ رک را دارند. از سوی دیگر در داتین جهش تکنولوژیک را شروع کردیم؛ یعنی بخش‌هایی از سیستم‌های بانکداری، بازنویسی شده و  امسال در حوزه منابع، به بهره‌برداری می‌رسانیم. آنچه برای بانک‌های ادغامی در حوزه منابع استفاده خواهیم کرد، نسخه جدید بازنویسی‌شده منابع داتین و با نسخه قبلی، متفاوت است و به لحاظ زیرساختی، کارکردی و غیرکارکردی، بسیار بهبود داده شده است. در حوزه تسهیلات نیز بازنویسی را شروع کردیم که البته احتمالا به امسال نمی‌رسد و سال دیگر به اتمام می‌رسد. در حوزه ESB بانکداری باز، خیلی کار کردیم و در حوزه API Banking محصول خوبی داریم. حتما نمونه کارهای بانک‌های طرف قرارداد داتین را ملاحظه کرده‌اید که در حوز ارایه APIهای‌شان به خودشان یا شرکت‌های تابعه‌شان که بتوانند محصولاتی را دولوپ کنند، بسیار ارزشمند بوده است. از طرف دیگر اصلاحات ساختاری هم انجام داده‌ایم که آمادگی ما برای ورود به حوزه بانک‌های بزرگ نیز قابل پذیرش‌تر و بهتر باشد. به هرحال ما شرکتی هستیم که روزی به پشتوانه سهامداری بانک پاسارگاد شروع کردیم و البته این موضوع، شاید از نظر برخی بزرگان، نقطه عدم مزیت لحاظ می‌شد و بحث رقابت بین بانک‌ها بود اما در پروژه سپه، نشان داده شد پشتوانه بانکی داشتن برای یک شرکت، نقاظ مزیت مهمی هم دارد و ما به لحاظ سرمایه و منابع مالی دچار مساله نشدیم. از طرف دیگر اینکه همکاران و کارکنان بانک پاسارگاد در اجرای پروژه به ما کمک کردند، این پشتوانه، می‌تواند نقطه اتکایی برای بانک‌های بزرگ فراهم کند. همچنین برای اینکه مقداری شرایط را برای بانک‌ها به منظور ورود به چنین پروژه‌های مهاجرتی راحت‌تر کنیم، از سال گذشته که کار را شروع کردیم و امسال، حداقل ۲۰ درصد سهام داتین را در بورس عرضه می‌کنیم و چون برای تابلوی اصلی هدف‌گذاری کردیم، اگر لازم باشد، این مقدار عرضه سهام را به ۲۵ درصد و بالاتر نیز می‌رسانیم. سعی می‌کنیم به لحاظ ساختاری و حاکمیتی، شرایط شرکت را به ‌گونه‌ای فراهم کنیم که این نقطه شروع به بانک‌های بزرگ نیز بتواند با سرعت و دقت خوبی برای جذب سایر مشتریان، ادامه پیدا کند.

• در حوزه بورس، قصد دارید سهام را به صورت بلوکی واگذار کنید یا به صورت خرد؟

نژادصداقت: آنچه الان لحاظ کردیم، به صورت خرد پیش می‌رویم البته قطعا مذاکراتی برای اینکه شرکت‌ها یا بانک‌ها یا هرکس دیگر بتواند تکه‌هایی از آن را داشته باشد، داریم اما فضا، برای ورود قدرتمندتر بسته نیست. سال گذشته، تکه‌ای از سهام داتین را به یکی از شرکت‌های گروه مالی پاسارگاد (شرکت تامین آتیه کارکنان گروه مالی پاسارگاد) واگذار کردیم، با این حال دست‌مان بسته نیست و آماده‌ایم برای بزرگ شدن، وارد مذاکره شویم.

• دوستان در گروه پرسیده‌اند چه راهکاری دارید که در رقابت با سرویس‌‌های استارتاپ‌ها در بانکداری باز عقب نمانید؟

نژادصداقت: باید جایگاه شرکتی مانند داتین را تعریف و ترسیم کنیم. البته این جایگاه، تعریف شده اما دوست دارم با چند نکته تعریف کنم. زمانی داتین خودش را شرکت تامین‌کننده نرم‌افزار و نرم‌افزارهای بانکی می‌داند. در این شرایط اساسا داتین نباید خود را با استارتاپ‌ها مقایسه کند بلکه در مقایسه با نمونه‌های خارجی باید خودش را با تمنوس و با شرکت‌های از این جنس مقایسه کند اما زمانی که داتین وارد حوزه عملیات یا سرویس بانکی می‌شود، در اینجا معنا پیدا می‌کند که حضورش در بازار رقابت یا مقایسه با استارتاپ‌ها مدنظر قرار گیرد. جایگاه ما فعلا در این حوزه است که راهکارهای مالی را پوشش دهیم. این راهکارهای مالی، کربنکینگ و کر بیمه است که در حال حاضر شرکت‌های بیمه نیز از داتین استفاده می‌کنند و البته فاصله صنعت بیمه با صنعت بانکی، فوق‌العاده معنادار است. بیمه، خیلی جای کار دارد و تازه شروع تحول دیجیتال در صنعت بیمه را شاهد هستیم و وجود سامانه‌هایی مانند فراد و دیتاورهاوس هنوز در صنعت بیمه تعریف‌نشده است. ما می‌خواهیم آن فاصله را پر کنیم و از طرف دیگر به سایر بازارهای مالی ورود نماییم و در آنها، محصول و سرویس را تامین کنیم. ما در حال حاضر خود را تامین‌کننده راهکارهای بانکی معرفی می‌کنیم؛ با این نگاه که هدف و فلسفه وجودی‌مان، توسعه فراگیری مالی است. فکر می‌کنم در یکی دو سال آینده، می‌توانیم در شرایط و بازار رقابتی ارایه خدمات به مشتریان ورود کنیم.

• و شیطنت آخر! شما در حال ورود به بورس هستید و یکی از اقدامات بورس این است که در دیوار شیشه‌ای، شفاف بنشینید. عدد هزینه نهایی پروژه سپه، چقدر است؟ با توجه به اینکه پنج بانک اضافه شدند، قرارداد به چه عددی افزایش پیدا کرد و به‌طور‌ میانگین، درصدی و حدودی، چقدر سود برای داتین داشت؟ فرض کنید می‌خواهیم سهم شما را بخریم. لطفا شفاف بفرمایید!

نژادصداقت: اجازه بدهید تا نهایی نشده، منتشر نشود. ما هنوز در حال مذاکره و نگارش قرارداد هستیم. خیلی عدد زیادی نیست؛ نگران نباشید!

• البته ما که خوشحال می‌شویم عدد زیادی باشد! اینکه داتین سود کند، خوب است. اینکه نهایی نشده، یعنی رقم قرارداد شما با بانک سپه برای کل پروژه، هنوز نهایی نشده و در حال چانه‌زنی هستید؟!

نژادصداقت: برای قرارداد ادغام عرض کردم.

• اگر بخواهید درصدی بفرمایید، در کل پروژه، به‌طور‌ کلی، چند درصد سود کردید؟

نژادصداقت: پروژه سپه، پروژه‌ای بود که ما بیش از آنکه به اعداد و ارقام جاری آن توجه کنیم، به حضور و فرصتی که داده شد تا در بازار بزرگ‌تر حضور پیدا کنیم، فکر کردیم. شما هم اگر خواستید سهام داتین را بخرید با اعداد پروژه سپه نخرید، به بازار آینده فکر کنید!

• البته بازار آینده را هم در کشور خودتان دارید می‌بینید! فکر می‌کنم شما هم کم دردسر نکشیدید. گرفتن پروژه در کشور، قصه‌های خاص خود را دارد که اگر بخواهیم به آن بپردازیم، ماجرا دارد! آرزوی موفقیت برای شما داریم. اگر نکته دیگری ندارید، با جنابعالی خداحافظی می‌کنیم.

نژادصداقت: ممنون از فرصتی که در اختیار بنده قرار دادید.

• آقای دکتر حسینی! سوال آخر از شما را هم چالشی می‌پرسم. چند بانک را در بین بانک‌های ادغامی داریم که از شرکت توسن سرویس می‌گیرند مانند بانک انصار، مهر اقتصاد و اگر اشتباه نکنم حکمت. شنیدم به واسطه این مهاجرت، دیتا باید عملا از پیمانکار قبلی به جدید منتقل شود. ظاهرا اعدادی که شرکت توسن برای این مهاجرت و انتقال دیتا درخواست کرده، از عدد کل پروژه شرکت داتین هم بیشتر است! هرچند هنوز، نهایی نشده و امضا نکردید. لطفا در این زمینه، توضیح بفرمایید.

حسینی: در فرایند مهاجرت با تعدادی پیمانکارهای سابق بانک‌های ادغامی مواجه هستیم که در سه بانک، شرکت توسن، در بانک قوامین یک شرکت مالزیایی و در مجموعه کوثر یک شرکت داخلی به عنوان پیمانکار وجود دارد. شرح خدمات این فرایند مهاجرت احصا شده و آنچه ما از پیمانکاران انتظار داریم، در یک ماه گذشته، به آنها ارایه دادیم و پیمانکاران نیز پیشنهادها و پروپوزال‌های خودشان را به لحاظ فنی و قیمتی اعلام کردند. بر اساس جلساتی که با دو مجموعه داشتیم، به جمع‌بندی رسیده‌ایم و توافقاتی صورت گرفته است. با مجموعه توسن نیز جلسات کارشناسی و مدیریتی در حال انجام است. دو گروه شرح خدمات داریم. یک بخش آن، سرویس‌های جدیدی است که باید در فرایند مهاجرت، در ارتباط کرها با یکدیگر طراحی شود. طراحی این سرویس‌ها، عدد و رقم مشخصی دارد. مجموعه توسن پیش از این با بانک سپه در پروژه ESB ادغام همکاری خوبی داشته و مبنای قیمتی برای آن داریم. برای سرویس‌هایی که به صورت وب‌سرویسی طراحی خواهد شد، نیز شیوه قیمت‌گذاری و توافق آن، ساده است. بخش دیگر، مهاجرت خود دیتاست که در این زمینه هم دیتامدل‌ها را به مجموعه توسن ارایه کردیم و آنها هم برآورد خود را به بانک اعلام کردند. اینها پیشنهادهای اولیه است و ما در هفته آینده، جلسات کارشناسی و مدیریتی را نهایی خواهیم کرد. در مجموعه نظام صنفی درباره حجم مهاجرت دیتا، یک عرف مشخص وجود دارد. درباره اینکه این دیتا از گارد ارایه می‌شود یا انبار داده حجم فعالیتی که باید صورت گیرد و هزینه بهینه آن، با دوستان توافق خواهیم کرد. با توجه به اینکه مجموعه توسن، بسیار حرفه‌ای است و الزامات طرح ملی ادغام و ملاحظات آن را عمیقا متوجه است، حتما همراهی لازم را خواهد داشت. بنابراین بر اساس استانداردهای موجود و نرخ‌های متعارف، برای نهادهای فنی و مجموعه‌ای که سمت سپه تجربه کاملی در این حوزه وجود دارد، توافق‌های قیمتی موردپذیرش طرفین، صورت خواهد گرفت. ما مبانی قیمتیِ حجم نفر‌ ساعت کار، حجم دیتای قابل مهاجرت، نحوه مهاجرت و کاری که باید صورت گیرد، داریم و این توافق، حاصل خواهد شد.

• آقای دکتر! با این روش دیپلماتیک، به اصل سوال بنده پاسخ ندادید که آیا عدد پیشنهادی مجموعه توسن از عدد کل داتین بیشتر بوده یا خیر؟

حسینی: ما با مجموعه داتین، سه گروه از سامانه‌ها را خریداری کردیم. گروه اول کربنکینگ، گروه دوم سوییچ و گروه سوم سامانه‌های مدیریتی. عددی که آن موقع با مجموعه داتین توافق کردیم مربوط به پیشنهاد قیمتی سال ۹۷ بود و طبیعی است که از آن سال تاکنون، افزایش قیمت‌هایی داشته است. سهم مهاجرت در آن قرارداد کاملا مشخص است و آنجا عدد لایسنس بهره‌برداری و مباحث مربوط به پشتیبانی عملیات را کاملا مشخص کردیم. سهم مهاجرت دیتا هم در آن قرارداد مشخص است. با توجه به اینکه آن زمان، از ۸۳ سامانه و بیش از ۱۰ پایگاه اطلاعاتی، مهاجرت انجام شد، هزینه نفر‌ ساعت و مبنای قیمتی بر اساس نظام صنفی و توافقاتی که با دوستان داشتیم، مشخص شده بود. الان هم حجم دیتایی که قرار است مهاجرت پیدا کند، مشخص است. پیشنهادی که مجموعه توسن داده، به تفکیک سرویس‌ها و به تفکیک دیتای قابل مهاجرت است. این عدد، صرفا پیشنهادی است و به عدد سامانه G1 یا کری که از مجموعه داتین گرفتیم، نزدیک است اما با مذاکراتی که خواهیم داشت، این قیمت را به‌گونه‌ای که منافع هر دو طرف حفظ شود، بهبود خواهیم داد.

• شما رقم کل پروژه داتین را افشا نمی‌کنید؟!

حسینی: بحث افشای عدد و رقم نیست! ما از یک قانون برگزاری مناقصات که دولتی است، تبعیت می‌کنیم و این کار در آن فرایند، صورت گرفته است. این اعداد و ارقام در بخش‌هایی که باید اطلاعات داشته باشند، وجود دارد. اجازه بفرمایید با توجه به اینکه بانک‌های دیگر هم در حال پیگیری برای استقرار سامانه جدید هستند، در فرصت دیگر که موضوع مهاجرت را با مجموعه داتین نهایی کنیم، در خدمت شما خواهم بود.

• بله ممنون خواهم شد. چون بالاخره یکی از ترس‌های بانک‌های دیگر که دچار مساله هستند و به مهاجرت فکر می‌کنند، عدد و رقم این مهاجرت‌هاست و اینکه این موضوع، چقدر برای آنها آب می‌خورد. آقای داوری‌نژاد هم هفته گذشته صحبت درستی کردند و گفتند برخی بانک‌ها فکر می‌کنند باید چه عددی را پرداخت کنند و وضعیت موجود را حفظ کنند تا با هزینه جدید پرداختی دچار خسران نشوند. هرچند این مهاجرت‌ها و اخذ سرویس‌های نوین، باعث می‌شود در حوزه کسب‌وکارهای بانک‌ها، اتفاقات جذابی بیفتد؛ مشروط بر اینکه مدیران بانک‌ها به فکر سرویس‌های جدید باشند و از این تکراری بودن و شبیه بودن همه سرویس‌های بانکی در همه بانک‌ها در آینده نزدیک جدا شوند و بانک‌های ما بتوانند در این زمینه‌ها از خودشان، حرکت‌های جذاب‌تری ارایه دهند. اگر نکته پایانی مدنظر جنابعالی هست، بفرمایید.

حسینی: فقط یک نکته کوتاه عرض کنم. بانک سپه بعد از اینکه ادغام را در سال جاری با یکپارچگی مطلوب که مدنظر است، سپری خواهد کرد، در حوزه فناوری اطلاعات به تشکیل هلدینگ IT‌ اقدام کرده است. در هفته گذشته، بعد از تدوین اساسنامه هلدینگ، در اداره ثبت شرکت‌ها و روزنامه رسمی، شرکت هلدینگ به ثبت رسید. از این پس، شرکتی که تمامی فعالیت‌های IT‌ بانک را راهبری خواهد کرد با عنوان «هلدینگ فناوری اطلاعات به‌پویان هوشمند امید» فعالیت خود را از ماه آینده آغاز خواهد کرد. ذیل این هلدینگ، پنج شرکت تخصصی شامل یک شرکت در حوزه کربنکینگ، یک شرکت در حوزهAPI Banking  و دیتا آنالیتیک، یک شرکت در حوزه بانکداری باز، یک شرکت در حوزه زیرساخت و پشتیبانی و یک شرکت در حوزه PSP فعالیت خواهند داشت. امیدوارم رویکرد جدید بانک سپه بتواند زمینه را برای ارایه خدمات مطلوب‌تر به تمام مشتریان بانکی فراهم کند.

• توانمندی IT‌ در بانک‌های ادغامی زیاد است و امیدوارم جمع شدن آنها زیر یک پرچم و هدایت آنها توسط یک هلدینگ بتواند کمک خوبی به مجموعه بانک سپه کند و خدمات ارزنده‌ای را به نظام بانکی و مردم ارایه دهد. جناب صفری! جنابعالی هم اگر نکته پایانی دارید، بفرمایید.

صفری: پروژه مهاجرت، پروژه‌ای است که ابعاد و شئونات مختلف یک بانک را درگیر می‌کند و صرفا مربوط به حوزه فناوری نیست. در این یک‌ سال، بخش‌های مختلف بانک سپه، درگیر این پروژه بودند و این حمیت سازمانی و راهبری که از سمت هیات مدیره شکل گرفت، در پیشبرد این پروژه، نقش مهم و حیاتی داشت. از تمام دوستان که در این یک سال به ما کمک و ما را همراهی کردند، تشکر می‌کنم. امیدوارم ما را دعا کنند تا در پروژه ادغام پنج بانک نیز همانند گذشته موفق باشیم و ما را از رهنمودهای خودشان بی‌بهره نگذارند.

• تلاش می‌کنیم هفته آینده با مدیران هلدینگ توسن نیز میزگرد چالشی داشته باشیم. امروز هم از این شرکت، نام برده شد. هفته آینده، فرصت، فراهم است که پاسخ‌های خودشان را در این زمینه ارایه نمایند.